Βόλος 29/11/2023                                                            ΠΑΝΔΟΙΚΟ2023-24/562

Προς

Την Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙ.Π.Α.) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας

email: sec.dipa@prv.ypeka.gr

 Συμμετοχή του Πανελληνίου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) στη διαβούλευση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.

Αρχή Σχεδιασμού: Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ AE)

Υπάρχουν σοβαρές νομικές και ουσιαστικές πλημμέλειες και ελλείψεις, που δεν επιτρέπουν να επιτελέσει ένα περιβαλλοντικά βιώσιμο και αξιόπιστο πλαίσιο για τη χωροθέτηση μιας τόσο επισφαλούς για το θαλάσσιο περιβάλλον δραστηριότητας όπως είναι τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα (ΥΑΠ).

Η προτεινόμενη ΣΜΠΕ έχει εκπονηθεί χωρίς να έχει προηγηθεί ο απαιτούμενος κατά τη σχετική ενωσιακή Οδηγία Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ), επί των πορισμάτων του οποίου και μόνο μπορεί αυτή να βρει νόμιμο επιστημονικό έρεισμα. Ο ΘΧΣ αποτελεί αναγκαίο εργαλείο για το πλέγμα δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο χώρο, για την περιβαλλοντική προστασία των ακτών μας. Οι κίνδυνοι για το θαλάσσιο περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα είναι προς το παρόν σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι. Κατά συνέπεια, η αρχή της Προφύλαξης επιβάλλει την αξιολόγηση των σωρευτικών επιπτώσεων τόσο από την ανάπτυξη των ΥΑΠ όσο και από τις υπόλοιπες δραστηριότητες στον ίδιο χώρο, σύμφωνα και με την Οδηγία 2008/56/ΕΚ.

Όπως αναφέρει και η Ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου «Ενέργεια από υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές στην ΕΕ» (2023), η Επιτροπή δεν έχει εκτιμήσει τις ενδεχόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις της επέκτασης των ΥΑΠ που πρότεινε στη στρατηγική της.  Διαπιστώνει επίσης η ίδια Έκθεση ότι πολυάριθμες περιβαλλοντικές πτυχές που συνδέονται με την σχεδιαζόμενη ανάπτυξη των ΥΑΠ δεν έχουν ακόμη αναγνωρισθεί και το δυνητικά σημαντικό περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα στη θαλάσσια ζωή δεν έχει συνεκτιμηθεί επαρκώς.  Μεταξύ των επιπτώσεων περιλαμβάνονται οι μεταβολές της ποιότητας των υδάτων λόγω της έκλυσης ρύπων, τα φαινόμενα εκτοπισμού των ειδών λόγω του υποθαλάσσιου θορύβου από τις εγκαταστάσεις ΥΑΠ τόσο στη φάση κατασκευής όσο και στη φάση λειτουργίας τους, η απώλεια ή υποβάθμιση οικοτόπων, οι μεταβολές στα πρότυπα αποδημίας λόγω μεταβολών στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, ο εκτοπισμός ειδών (ορνιθοπανίδας και θαλασσίων ειδών), η μεταβολή στη δομή του πληθυσμού τους κ.λπ.  Ο αντίκτυπος των ΥΑΠ στο θαλάσσιο περιβάλλον πρέπει πάντως, σύμφωνα με την Έκθεση, να συνεκτιμηθεί και σε σχέση με τις προς το παρόν άγνωστες συνέπειες της κλιματικής κρίσης στο θαλάσσιο περιβάλλον, οι οποίες θα έχουν επιπτώσεις στη θαλάσσια βιοποικιλότητα και στα οικοσυστήματα.

Η προτεινόμενη ΣΜΠΕ όχι μόνο δεν αντιμετωπίζει τα ανωτέρω προβλήματα σε σχέση με τον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, αλλά προσφεύγει και πάλι, όπως ακριβώς συνέβη και με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των χερσαίων Α.Π.Ε., στην απολύτως αντιεπιστημονική μέθοδο της κατάταξης όλων των θαλασσίων περιοχών της χώρας σε δύο μεγάλες γενικές κατηγορίες: Τις κατάλληλες για χωροθέτηση ΥΑΠ και τις εξαιρέσεις.  Με τη μέθοδο αυτή αποφεύγει ακριβώς αυτό που αποτελεί την πεμπτουσία κάθε Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου, δηλαδή την ενδελεχή μελέτη κάθε μιας περιοχής ξεχωριστά σε σχέση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, την ακτογραμμή, τη γεωδυναμική, τη βιοποικιλότητα, τη φυσιογνωμία της παράκτιας χερσαίας ζώνης, ακόμα και τη φέρουσα ικανότητα του χώρου ανάπτυξης της δραστηριότητας. Η απόσταση ενός ναυτικού μιλίου από την ακτή, η οποία προβλέπεται για την εγκατάσταση ΥΑΠ στις θεωρούμενες ως κατάλληλες περιοχές, θα προκαλέσει προφανώς την πλήρη αλλοίωση του μοναδικού θαλάσσιου τοπίου του Αιγαίου, του Ιονίου πελάγους κλπ, που βρίσκεται σε άμεση αλληλεξάρτηση με το παράκτιο οικιστικό και πολιτιστικό περιβάλλον της νησιωτικής και ηπειρωτικής χώρας. Επίσης δεν εξετάζεται ο μεγάλος κίνδυνος που θα αντιμετωπίσει ο τομέας της αλιείας, ο οποίος πλήττεται ήδη σοβαρά στη χώρα μας τόσο από την υποβάθμιση του θαλασσίου περιβάλλοντος όσο και από την υπερβολική ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών.

Το ίδιο συμβαίνει και σε σχέση με τις επιπτώσεις των ΥΑΠ στη βιοποικιλότητα.   Σύμφωνα με την Οδηγία 2001/42 (Παράρτημα Ι), η ΣΜΠΕ επιβάλλεται να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τον εντοπισμό και την αξιολόγηση συγκεκριμένων σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων του Προγράμματος καθώς και τα προβλεπόμενα μέτρα για την πρόληψη, τον περιορισμό και, ει δυνατόν, την εξουδετέρωσή τους.  Αντί, όμως, να εκτιμήσει η ίδια τις επιπτώσεις αυτές, όπως οφείλει, μεταθέτει την εκτίμηση και αξιολόγησή τους στο κατώτερο επίπεδο της εκπόνησης Μελετών Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΜΕΟΑ).  Η κατάρτιση όμως των ΜΕΟΑ προϋποθέτει και δεν υποκαθιστά την κατά την Οδηγία υποχρέωση θέσπισης στόχων και μέτρων διατήρησης των περιοχών Natura, οι οποίες πρέπει να εξετάζονται καθ’ εαυτές και ανεξάρτητα από οποιαδήποτε μελλοντική δραστηριότητα. Το θαλάσσιο τοπίο του Αιγαίου, του Ιονίου και το Κρητικού πελάγους, με την ιδιάζουσα ακτογραμμή, τη βιοποικιλότητα, τα παγκοσμίως αναγνωρίσιμα νησιά και το πολύτιμο, πανάρχαιο πολιτιστικό τους φορτίο, ουδεμία σχέση έχει με τις θάλασσες της βορείου Ευρώπης και, επομένως, τα διαθέσιμα στοιχεία για τις επιπτώσεις των αιολικών σταθμών στις ελληνικές θάλασσες είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα.

Για τους παραπάνω λόγους εκφράζουμε την απόλυτη αντίθεσή μας για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.

Η Επταμελής  Γραμματεία

Ν. Ασλάνογλου (Βέροια) 6946-381707 Κ. Βολιώτης (Βόλος)  6977-686838

Φ. Γερόπουλος (Βόλος) 6975-661819, Θαν. Θεοδωρόπουλος (Πάτρα) 6972-880774

Γ. Καλλιαμπέτσος (Αθήνα) 6944-842384, Δ. Μίχαλος (Ρόδος) 6944-862254

Μαίρη Χουλιέρη (Χαλκίδα) 6978-026141