Χανιά 16^η Σύνοδος ΦοΔΣΑ 20,21 και 22 Ιουνίου 2024

Καλημέρα από την Μακεδονία σε όλους αλλά, πρώτα από όλους, τους σύντεκνους εδώ στην Κρήτη. Δεν είναι τυχαίο το αντικείμενο της εισήγησης αυτής. Ο ομιλών, βρέθηκε σε πολλές δεκάδες ανάλογες εκδηλώσεις λόγου. Είναι γνωστό ότι όταν μιλάμε, υπάρχει συνέχεια. Έχει  συνέπειες, θετικές ή μη. Όμως όταν δεν μιλάμε, σίγουρα οι συνέπειες, είναι αρνητικές. Η διαπίστωση είναι ότι υπάρχει ήδη μια τεράστια παραγωγή θεσμικού προϊόντος, το οποίο και εξελίσσεται. Όπως παράγεται κάθε καταναλωτικό προϊόν, παράγεται και το Θεσμικό και είναι αυτό που καταναλώνει ο πολίτης. Και ο υποφαινόμενος, που έχει αυτήν την  σπουδαιότατη ιδιότητα. Αυτήν του πολίτη και με καμία οικονομική σχέση με καμία υπηρεσία. Τον πολίτη που και αυτήν την ώρα, κατακλύζει παραλίες και καφετέριες εκεί έξω. Που δεν έχει ιδέα τι γίνεται εδώ μέσα που εδώ που τα λέμε, ούτε τον νοιάζει κιόλας. Του είναι εξοργιστικό να βλέπει δεκάδες αρμόδιους και μη, να διακινούν από γραφείο σε γραφείο επείγοντα έγγραφα. Χαρτιά και μόνον χαρτιά. Όλα τα παρακάτω, είναι και μια εντονότατη αυτοκριτική, με ελάχιστα ελαφρυντικά. Θεσμικό προϊόν λοιπόν, με τεράστιο οικονομικό κόστος. Είναι αποτέλεσμα πλήθους επιστημόνων, που τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά και τα διδακτορικά, γεμίζουν κάμποσους φωριαμούς. Θεσμικό προϊόν πανάκριβο με τις μισθοδοσίες, τις υποδομές και τα εργαλεία δουλειάς. Αυτό το προϊόν τελικά, προσφέρεται για κατανάλωση στον πολίτη. Το καταναλώνει θέλει δε θέλει. Θεωρητικά, το περιτύλιγμα, είναι άριστο στην παραμικρή του λεπτομέρεια. Πρακτικά όμως; Εκεί έξω στο πεδίο, τι γίνεται; Και δεν αφορά το σήμερα αυτό. Έτσι ήταν και χτες και προχτές. Το ανέχθηκαν και το εξέθρεψαν όλοι οι πολιτικοί φορείς του παρελθόντος και συνεχίζουμε. Μη γελιόμαστε. Η Διοίκηση είναι η αρχή και το τέλος του καλού ή του κακού. Ο επαρκής Διοικητής, διοικεί αποτελεσματικά. Σαν πολίτες, σε κάθε ευκαιρία επικαλούμαστε τα δικαιώματά μας αλλά, ούτε λέξη για έστω μία υποχρέωσή μας. Διαπιστώνουμε ότι ενώ τα λόγια και η θεωρία περισσεύουν, οι θεσμικοί εντεταλμένοι, δεν ήξεραν τίποτε στην καλύτερη των περιπτώσεων. Ο πολίτης δεν νομοθετεί ούτε, αξιολογεί ούτε επιβάλει. Πληρώνει αδρά για να το κάνουν τα στελέχη της Διοίκησης. Με αυτά που θα δούμε, θα διαπιστώσουμε ότι η πολιτεία εδώ και πολλά χρόνια,  είπε στους πάντες, «τους ζυγούς λύσατε» και το κάναμε όλοι μας. Θα δούμε στη συνέχεια, με ποιον τρόπο έρχεται κάποιος και διαλύει τα πάντα. Ακυρώνει τα πολυδάπανα σχέδια και υποχρεώσεις της χώρας και τον μισθοδοτούμε κιόλας, Είναι ο ίδιος αρμόδιος για όσα θα δούμε, που σε κάθε ευκαιρία, δημόσια λέει ότι, φταίει ο ΕΟΑΝ,  το Υπουργείο και τέλος πάντων , πάντα κάποιοι άλλοι. Σε όποιον βαθμό τους αναλογεί, φταίνε και αυτοί . Όμως η βάση της προσπάθειας για την ορθολογική διαχείριση αποβλήτων, την κυκλική οικονομία, την κλιματική κρίση, είναι σαθρή απολύτως. Αναφέρομαι στη Τοπική Αυτοδιοίκηση, που είναι ξεκούραστη αφού απέχει από τον προσωπικό καταλογισμό.  Πάμε, ακούω, για τις νέες προκλήσεις. Γιατί με τις προηγούμενες τελειώσαμε; Θα αναφερθώ μόνον στον Δήμο Βέροιας που ζώ και μπορούμε να παρακολουθούμε συνεχώς τα δεδομένα. Δεν είμαστε η εξαίρεση. Ο ακραίος κανόνας είμαστε. Επειδή η γνώση είναι το παν, με κόπο μεγάλο και εξ ιδίων, την εμπλουτίζουμε καθημερινά.

Ήρθα από μια όμορφη περιοχή, έχοντας απόλυτα επίγνωση των ποινικών μου ευθυνών για όσα κατατεθούν εδώ. Στο οικόπεδο του Δήμου μας, είναι οι Αιγές. Η Βεργίνα. Και μάλλον κάπου θα είδατε, την περιοχή μας ως ο τόπος των ανθισμένων ροδακινιών. Πανέμορφες εικόνες αλήθεια. Μόνο που είναι η μισή αλήθεια. Ότι μας ενοχλεί, δεν το διορθώνουμε αλλά, κάνουμε τους ανήξερους. Δείτε. Όλες οι εικόνες είναι μόνον του 2023 και 2024. Δεκάδες χιλιάδες τόνοι από τα πλαστικά των φυτοφαρμάκων, πετιούνται μέσα σε επιφανειακά νερά έτσι και καίγονται. Καίγονται στην καρδιά της πρωτογενούς παραγωγής τροφής. Καίγονται πλαστικά με υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Ο παραγωγός, ο διακινητής ή ο εισαγωγέας είναι υποχρεωμένος να κάνει κάτι ή όχι; Μια βδομάδα πρίν τις Δημοτικές εκλογές, τοποθετήθηκαν επιλεκτικά, κάδοι με κόκκινο καπάκι. Σήμερα που μιλάμε, είναι έτσι. Το κόστος για την Δημόσια υγεία το μέτρησε κάποιος; Το άμεσο και μακροπρόθεσμο περιβαλλοντικό κόστος; Απροσδιόριστες χιλιάδες τόνοι πλαστικού, καίγονται συνεχώς έξω από τα θερμοκήπια στον τόπο μας. Αμίαντος, είναι παντού. Χυδαία προκλητικά και τα βλέπουμε όλοι. Διοικούντες και διοικούμενοι. Αυτός είναι ο σταθμός μεταφόρτωσης της Βέροιας. Στα χαρτιά. Στην ουσία, μια χωματερή κυριολεκτικά. Όταν πλέον γεμίζει ο τόπος, ανοίγουν ορύγματα σε απομακρυσμένες περιοχές και θάβουν τα σκουπίδια. Μετά ένα στρώσιμο των χωμάτων και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Αυτοί είναι κατεστραμμένοι κάδοι. Μόνο για μια περίοδο και μόνον στον δικό μας Δήμο. Νεκροταφεία αμέτρητων κάδων. Πολλαπλασιάστε με τους Δήμους της χώρας και θα δείτε τον λογαριασμό. Αλήθεια, πως μπορεί να σπάσει ένας κάδος; Απίστευτο αλλά αληθινό. Ορύγματα, ανοίγουν και μέσα στον Σταθμό Μεταφόρτωσης. Την κατάσταση έσωσε ο ΦοΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας μεταφέροντας στην Θεσσαλονίκη, οκτακόσιους τόνους ξεθαμμένα και επιφανειακά απορρίμματα. Έγινε και καταγγελία σε … αρμόδια υπηρεσία.  Ήρθανε για έλεγχο συνεννοημένα, μετα από ένα μήνα περίπου, αφού αποκαταστάθηκε ο χώρος. Δεν είδαν απολύτως τίποτε. Οι ελεγχόμενοι, ήξεραν και τι ώρα ακριβώς θα έρθει ο έλεγχος. Σήμερα , έτσι ακριβώς είναι ο Σταθμός Μεταφόρτωσης. Βλέπετε. Χωματερές παντού. Κάθε χωριό, έχει και την χωματερή του. Κανονικοί ΧΑΔΑ. Μέσα σε ρέματα, χειμάρρους, προστατευόμενες περιοχές, στα βουνά και στην πεδιάδα. Καίγονται και αυτά , «καθαρίζει ο τόπος» και πάλι από την αρχή. Τα προϊόντα εκσκαφών Δημόσιων έργων, να που καταλήγουν. Σε ρέματα, σε ποτάμια, σε ιδιωτικούς χώρους. Κανείς δεν είδε τίποτε. Την δουλειά των θεσμών, την έκαναν οι πολίτες. Ε και; Τους πήγαμε φωτογραφίες την ΄στιγμή του εγκλήματος. Του περιβαλλοντικού εγκλήματος και όχι μόνον. Αποτέλεσμα; Το εξώδικο ήρθε σε εμάς. Σήμερα, τώρα, ξέρουμε τι πρέπει να γίνεται για την πρόληψη των πυρκαγιών και μάλιστα με υποχρεώσεις των πολιτών. Στον Δήμο Βέροιας, αφού στον Σταθμό Μεταφόρτωσης φράκαραν, είναι βουνά η οργανική ύλη, αδειάζονται αυθαίρετα παντού. Μέσα σε δάση, σε παραποτάμιες περιοχές σε απίστευτες ποσότητες, χρόνια τώρα. Άσχετα εάν παίρνουν φωτιά, συνεχίζουν και σήμερα. Αυθαίρετα επαναλαμβάνω. Αυτό μπορείτε να φανταστείτε ότι είναι βιολογικός καθαρισμός της Βέροιας; Δεν αναφερόμαστε στα υγρά ακατέργαστα απόβλητα. Εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι βιολογικής ιλύος, στερεό απόβλητο δηλαδή, πετιούνται μέσα στον Αλιάκμονα, χρόνια τώρα, κάθε μέρα. Και σα να μην έφτανε αυτό, κουβάλησαν δεκάδες χιλιάδες τόνους ιλύος από παντού. Από Αθήνα, από Ναύπακτο, Μεσολόγγι, Πάτρα, από βιομηχανίες, εργοστάσια. Από όλη την Ελλάδα, για να τα πετάξουν μέσα στον Αλιάκμονα.  Και φανταστείτε ότι από αυτά τα νερά, λίγο παρακάτω, ποτίζουν την τροφή μας οι αγρότες. Για να δείτε το πρόβλημα του Θεσμικού προϊόντος στην συγκεκριμένη υπόθεση, ρύπανση του 2018 διαπιστωμένη από τις υπηρεσίες, ακόμη σήμερα δεν εκδικάστηκε πρωτόδικα. Αυτές οι εικόνες, είναι λίγο πρίν μας έρθει το 2023. Υποχρεώθηκαν υπηρεσία και Αστυνομία, να έρθουν στα ποτάμια για να διαπιστώσουν αυτά που τάχα μου δεν ήξεραν. Λίγες ώρες πριν την αλλαγή του χρόνου. Μέχρι αυτήν την στιγμή, σιγή ασυρμάτου.

Αυτά, είναι ένα ελάχιστο μέρος από την πολυετή , συνεχή έρευνα πολιτών. Ανεξάρτητα εάν είναι πεποίθηση του ομιλούντος ότι η Διοίκηση είναι το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα σε όλες τις μορφές της, προσπαθούμε επίμονα να αποτρέψουμε ώστε αυτό να γίνει και κοινή πεποίθηση. Φοβάμαι ότι χάθηκε το παιχνίδι και αυτό θα μας κοστίσει πανάκριβα και στο μέλλον. Το Θεσμικό προϊόν, ακυρώνεται καθημερινά από το οργανωμένο περιβαλλοντικό έγκλημα. Από την παντελή έλλειψη ελέγχου και αξιολόγησης. Κανείς δεν ελέγχει κανέναν. Τα ποσοτικά στοιχεία αποβλήτων που στέλνει ο Δήμος στον ΦοΔΣΑ, είναι απολύτως πλασματικά σε σχέση με τα τοπικά σχέδια. Ποιο ΠΕΣΔΑ μπορεί να είναι αξιόπιστο, με το 30% τουλάχιστον των ποσοτήτων αποβλήτων, σε μαύρες διαδρομές;  Ποιος ελέγχει τους ΦοΔΣΑ; Με μετρήσιμο δεδομένο ότι η διαφθορά στην τοπική αυτοδιοίκηση σχεδόν κρατάει τα πρωτεία, μπορεί ο καταναλωτής του Θεσμικού προϊόντος να πιστέψει ότι υφίσταται ένα αξιόπιστο και φερέγγυο σύστημα ελέγχων; Και να ήταν μόνον αυτό; Οι υφιστάμενοι με σιελοκαταρροή στους διοικητικούς και πολιτικούς προϊσταμένους, είναι τα σπασμένα γρανάζια μιας πολυδάπανης ακίνητης μηχανής. Οι μόνοι πάντως που δεν φταίνε, είναι οι δύο απερίγραπτοι. Ο πολίτης και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Υπάρχει στο κοντινό ορίζοντα προοπτική αποτελεσματικών αναλογικών αποτρεπτικών κυρώσεων στους περιβαλλοντικούς εγκληματίες; Πως εξασφαλίζεται το ακαταδίωκτο τόσο προκλητικά; Τα πλαστά έγγραφα, ψευδείς δηλώσεις, απάτες και πολλά που και εσείς ξέρετε, έχουν θύματα; Το περιβαλλοντικό έγκλημα αποβλήτων , έχει θύματα; Αλήθεια , δεν μπορούμε μόνοι μας να κάνουνε το αναγκαίο; Χρειάζεται και εδώ ένα περιβαλλοντικό μνημόνιο; Αλήθεια, οι Θεσμοί επαγρυπνούν; Τα παραπάνω, επαναλαμβάνω, είναι ένα πολύ μικρό μέρος της πραγματικότητας. Πολίτες, κατέφυγαν εγγράφως και επώνυμα, σε όλους τους θεσμούς. Τον Ιανουάριο του 2024 και στους Επιθεωρητές περιβάλλοντος. Μέχρι αυτήν την στιγμή, ούτε ένα τηλέφωνο. Φανταστείτε πόσοι είναι οι μισθοδοτούμενοι από τους πολίτες, ως θεματοφύλακες των θεσμών και τι συνεχίζει απρόσκοπτα να κάνει η τοπική Αυτοδιοίκηση.

Το χειρότερο όλων είναι ένα. Ότι στην ήττα του ο πολίτης, πείστηκε ότι αυτά είναι η κανονικότητα. Αδιαφορεί και απέχει, μένει ανενημέρωτος. Ξέρει καλά ότι αν μπλεχτεί, θα βρει και τον μπελά του. Θα τολμήσει κάποιος να κλωτσήσει εδώ από έξω ένα αδέσποτο; Με τους κουνούριους νόμους, κάηκε.  Όμως όλα όσα είδαμε, μπορούν να συνεχίζονται; Μπορούν. Δεν είναι τυχαία αυτή η εικόνα. Δείτε την αξιολογική κρίση με την οποία είμαστε απέναντι στην πόλη μου. Ξέρετε γιατί βουλώνουν τα φρεάτια και βλαστάνουν μάλιστα; Το είπε ο αρμόδιος πολιτικής προστασίας του Δήμου, στο Δημοτικό Συμβούλιο , λίγες μέρες πριν. Ότι, δηλαδή, οι τουρίστες που έρχονται στην πόλη, σηκώνουν σκόνη με το περπάτημα , κάθεται μετά η σκόνη και ορίστε το αποτέλεσμα. Μη γελάτε. Μάλιστα, είπε Δημόσια, πάλι εκεί, οτι, τους παίρνουν τηλέφωνο και από διπλανούς Νομούς για να τους δώσουν κατευθύνσεις διαχείρισης. Μάλιστα ο Δήμος, έχει και τμήμα περιβάλλοντος. Έχει και προϊστάμενο.

Κλείνοντας, σας βεβαιώ ότι προτάσεις επι του πρακτέου κάναμε . Θα δούμε πως θα πάει. Όχι πολλά λόγια. Επιμένουμε εμονικά. Και για να οριστικοποιηθεί η πεποίθησή μου ότι ο πολίτης έχει απέναντί του έναν τσιμεντένιο Θεσμικό τοίχο, έδωσα στον εγγονό μου το Θεσμικό προϊόν που μου προσφέρεται. Δείτε την άποψή του. Είναι αλήθεια. Σε όσα βιώνουμε , δεν μπορεί να είναι φάρμακο το « Νάνι το μωρό μου νάνι, κι όπου το πονεί να γιάνει» και όλοι μας χαλαροί. Δεν χάνω την ευκαιρία να ρωτήσω και όλους εσάς. Τι δεν έκαναν σωστά οι πολίτες, για να το κάνουν. Ξέρετε κάποιον τρόπο που να αποκατασταθεί η αξιοπρέπεια και η φερεγγυότητα της Διοίκησης;

Να ξέρετε ότι πάει και κάποια άλλη εκδοχή το μυαλό. Ότι όλα τα παραπάνω, είναι μια επαναστατική τακτική, απέναντι σε κάθε είδους καταπιεστικά στερεότυπα του τύπου «Αγαπάτε το περιβάλλον», « Να σώσουμε τα δάση», « Σώστε τον πλανήτη»,  «Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος» κλπ.

Δεν φταίνε αυτοί, ούτε οι άλλοι. Φταίμε όλοι εμείς.

Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σας.

Ασλάνογλου Νίκος

Μέλος ΔΣ του Πανελληνίου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ)

Μέλος του ΔΣ του ΕΟΑΝ (Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης)