ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ (Ι. ΒΟΥΡΝΑΣ, Ι. ΣΑΡΙΔΑΚΗΣ, ΑΝΤ. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ): Καλημέρα αγαπητοί σύνεδροι, φίλοι και φίλες. Αρχίζουμε την 3η συνεδρία του Συνεδρίου.
Αρχίζοντας θέλω να δηλώσω ότι αισθάνομαι κάποια συγκίνηση που μου ζητήθηκε από το ΠΑΝΔΟΙΚΟ να αναλάβω την Προεδρεία αυτής της συνέλευσης. Το θεωρώ τιμητικό για εμένα. Μου θυμίζει τα αγωνιστικά χρόνια του συνδικαλισμού, κάποια χρόνια πριν, τη δεκαετία του ’70 και του ’80 και αποδέχτηκα με χαρά και τιμή αυτό το καθήκον που είναι και ευχαρίστηση.

Μπαίνουμε επομένως στην 3η συνεδρία του εξαιρετικά ενδιαφέροντος αυτού Συνεδρίου. Θα παρακαλέσω τον πρώτο ομιλητή, τον κύριο Σωτήρη Παπασπυρόπουλο, Γενικό Γραμματέα του Ευρωπαϊκού Δικτύου Επιχειρηματικής Ηθικής να πάρει τον λόγο. Αμέσως μετά, με την άδειά σας, θα κάνουμε μια αλλαγή. Θα ζητήσω να μιλήσει ο κύριος Κοντός. Υπάρχει μια μεταφορά από την 4η Συνεδρία σε αυτή εδώ, γιατί ο κύριος Κοντός θα πρέπει να φύγει στη συνέχεια. Είμαστε αμέσως μετά τον πρώτο ομιλητή. Θα μεσολαβήσει πριν τον κύριο Βολιώτη ο κύριος Κοντός.
Ο κύριος Παπασπυρόπουλος έχει τον λόγο.
Σ. ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: Καλημέρα σας, αγαπητοί σύνεδροι. Καταρχήν, θα ήθελα και εγώ με τη σειρά μου να ευχαριστήσω το ΠΑΝΔΟΙΚΟ για την πρόσκληση αυτή στο Συνέδριο το οποίο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και καινοτόμο για την πραγματικότητα που υπάρχει σήμερα στην ελληνική κοινωνία.
Εκπροσωπούμε έναν καινούργιο Οργανισμό στην Ελλάδα ο οποίος υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια στην Ευρώπη, το Ινστιτούτο Επιχειρηματικής Ηθικής, EBEN από το European Businesses Ethics Network.
Όταν μιλάμε για επιχειρηματική ηθική ουσιαστικά μιλάμε για δύο πράγματα, για εταιρική διακυβέρνηση και για εταιρική κοινωνική ευθύνη. Δηλαδή, είναι οι γενικές αρχές περί ηθικής τόσο ως προς το εσωτερικό της επιχείρησης και αυτή είναι εταιρική διακυβέρνηση, όσο και προς το περιβάλλον τους εργαζόμενους και τους stake holders, δηλαδή τους συμμέτοχους, που είναι η εταιρική κοινωνική ευθύνη και περιλαμβάνει η επιχειρηματική ηθική τον σεβασμό στον άνθρωπο, στους κανόνες ασφαλείας, στο περιβάλλον και τη συμβολή στην ανάπτυξη της κοινωνίας όπου δραστηριοποιείται η επιχείρηση. Δεν είναι ούτε ένας τρόπος management, ούτε ένα ειδικό πρόγραμμα που μπαίνει και που παίρνει μια επιχείρηση. Είναι ουσιαστικά το να δουλεύει η επιχείρηση με μια άλλη νοοτροπία, μια άλλη εταιρική κουλτούρα. Η επιχειρηματική ηθική λοιπόν αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσουν οι επιχειρήσεις να δουλέψουν, έτσι ώστε, εκτός από τα οικονομικά αποτελέσματα, να έχουν και κοινωνικά και περιβαλλοντικά, μετρήσιμα όμως και αυτό είναι το κρίσιμο σημείο.
Η επιχειρηματική ηθική βασίζεται σε έναν κώδικα επιχειρηματικής ηθικής. Δηλαδή, είναι οι κανόνες που η ίδια η επιχείρηση εθελοντικά βάζει, με τους οποίους διοικούνται οι διάφοροι τομείς της επιχείρησης, αλλά και που η νοοτροπία και οι αρχές της ηθικής ενσωματώνονται μέσα στην καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης.
Ο κώδικας επιχειρηματικής ηθικής έτσι που είναι ο πυρήνας μιας επιχείρησης που θέλει να δουλεύει με επιχειρηματική ηθική συνήθως αναδεικνύει την ευθύνη της εταιρείας σχετικά με την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών της, μέσω μιας ολικής ποιότητας διοίκησης με ιδιαίτερη αναφορά στον σεβασμό και στις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων και των προμηθευτών της. Όμως αποτελεί και ένα βασικό εργαλείο κοινωνικού διαλόγου μεταξύ της εταιρείας και των ενδιαφερομένων μελών.
Όταν μιλάμε για ενδιαφερόμενα μέλη – τέθηκε και στην χθεσινή συνεδρίαση, είναι πολύ σημαντικό να το επαναλάβουμε – πια οι εταιρείες θα πρέπει να προχωρήσουν ένα βήμα από την υπεράσπιση των συμφερόντων των μετόχων στην υπεράσπιση των συμφερόντων των συμμέτοχων. Αυτή είναι όλη η αλλαγή η ποιοτική που επιδιώκουμε στην νοοτροπία των επιχειρήσεων, όπου συμμέτοχοι είναι όλοι, είναι οι stake holders. Δηλαδή, από τους share holders στους stake holders. Συμμέτοχοι είναι όλοι. Είναι προφανώς συμμέτοχοι οι οποίοι θέλουν να βλέπουν και (..), οι εργαζόμενοι όμως οι οποίοι παράγουν τις υπεραξίες. Είναι οι προμηθευτές, είναι οι πελάτες, είναι η κοινωνία ολόκληρη η οποία συναλλάσσεται με την επιχείρηση.
Όλους λοιπόν τους συμμέτοχους στοχεύει η επιχειρηματική ηθική, γιατί πια σήμερα οι επιχειρήσεις δεν είναι απλώς μονάδες παραγωγής χρήματος. Όσο ο ρόλος του κράτους φθίνει, όσο αναδεικνύεται όλο και πιο πολύ ο ρόλος των ατόμων και των μονάδων, τόσο πιο πολύ και οι επιχειρήσεις θα έχουν έναν έντονο κοινωνικό και περιβαλλοντικό ρόλο. Για αυτό αυτόν τον ρόλο είναι σημαντικό να τον παίξουν με ευθύνη, με υπευθυνότητα, γιατί πραγματικά βρισκόμαστε σε ένα νέο περιβάλλον πια το οποίο καμία σχέση δεν έχει με το πώς ήταν το επιχειρηματικό και παγκόσμιο περιβάλλον μερικές δεκαετίες πριν. Το νέο αυτό περιβάλλον επιβάλλει τις αρχές και τις πρακτικές επιχειρηματικής ηθικής, διότι οι αλλαγές είναι σημαντικές. Είναι η παγκοσμιοποίηση των αγορών, ο τρόπος κατανομής του πλούτου πια που υπάρχει μεγάλη, όλο και αυξανόμενη διάσταση μεταξύ των κατεχόντων των πλούτων και των φτωχών, οι αλλαγές στις περιβαλλοντικές συνθήκες οι οποίες είναι δραματικές, τα επιτεύγματα της τεχνολογίας και η ταχύτητα της πληροφόρησης πια σήμερα, καμία σχέση δεν έχει, ακόμα και πριν από είκοσι χρόνια, οι μεταβαλλόμενες προσδοκίες της κοινωνίας μέσα από την ανάπτυξη και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, αλλά και την αυξανόμενη αφύπνιση των καταναλωτών, η πεποίθηση, αυτό που λέγαμε πριν, ότι ο δημόσιος τομέας δεν επαρκεί, είναι δυσκίνητος, είναι βαρύς, έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις, από μια παγκοσμιοποιημένη αγορά, μια αγορά που δρα παγκόσμια, ενώ ένας δημόσιος τομέας που δρα τοπικά σε επίπεδο χώρας, σε πολύ μικρότερο μέγεθος σε σχέση με την αγορά η οποία έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμη και η ανάπτυξη νέων μορφών ευθύνης της κοινωνίας προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές.
Τα πλεονεκτήματα που αφορούν την εφαρμογή της επιχειρηματικής ηθικής, οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης των κοινωνικών εταίρων, ενίσχυση της πιστότητας των πελατών – και αυτό έχει αποδειχτεί με έρευνες στο εξωτερικό, ότι η κοινωνία προτιμά προϊόντα κοινωνικά ευαίσθητων επιχειρήσεων – την υποστήριξη και την συναίνεση των υπαλλήλων, την διατήρηση εταιρικής φήμης, πολύ σημαντικό πράγμα, το brand name και σε όλες τις επιχειρήσεις το αξιολογούν πολύ σημαντικά αυτό, την υποστήριξη της επιχείρησης στις συνθήκες κρίσης, δηλαδή, όταν υπάρξει μια κρίση το να μπορεί μια επιχείρηση να επικαλεστεί ένα παρελθόν εταιρικής ευθύνης, υπευθυνότητας, αυτό βοηθάει στο ξεπέρασμα της κρίσης, ενθαρρύνεται η πρωτοβουλία και η υπευθυνότητα του προσωπικού και των προμηθευτών, αναπτύσσονται οι ικανότητες και οι επιδόσεις τους, αναβαθμίζεται η ποιότητα συνεργασίας, καλλιεργείται κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης γιατί είδε ότι υπάρχουν συμφωνημένοι κανόνες οι οποίοι έχουν αποτελέσει και τον κώδικα επιχειρηματικής ηθικής και οι συμφωνημένοι αυτοί κανόνες δεν είναι γραμμένοι στο μάρμαρο, αλλάζουν και με τον διάλογο τροποποιούνται. Διασφαλίζεται λοιπόν και η πιστότητα του προσωπικού, αυξάνει τη δυναμική της σε περιπτώσεις κρίσης που λέγαμε και όλα αυτά αυξάνουν τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα.
Ένα κομμάτι λοιπόν, ένας από τους δύο πυλώνες της επιχειρηματικής ηθικής είναι – όπως είπαμε – και η εταιρική κοινωνική ευθύνη, για τα οποία έχουμε συζητήσει όλο αυτό τον καιρό στο Συνέδριο, θα ξαναμπώ στους ορισμούς, για να έρθω στο EBEN. Το EBEN είναι ένα Δίκτυο Επιχειρηματικής Ηθικής το οποίο σήμερα αριθμεί 33 χώρες μέλη στην Ευρώπη κυρίως και ο στόχος του EBEN είναι να διαδώσει το είδος της διοίκησης που βασίζεται σε αξίες, στην ηθική της ηγεσίας, αλλά και να αυξήσει τη γνώση για την ευθύνη που έχουν οι εταιρείες προς την κοινωνία.
Η επιχειρηματική ηθική θα έλεγα και η εταιρική κοινωνική ευθύνη δεν μπορούν να προχωρήσουν αν δεν υπάρχει μια ισχυρή θέληση της ανωτάτης διοίκησης των εταιρειών για να την προωθήσουν. Μακροπρόθεσμα λοιπόν στοχεύει στη δημιουργία μιας νοοτροπίας των επιχειρηματιών βασισμένης στις αξίες της επιχειρηματικής ηθικής, με την οποία στη συνέχεια θα γαλουχηθούν οι επόμενες γενιές επαγγελματιών και ακαδημαϊκών.
Στην Ελλάδα είναι πρόσφατη τη δημιουργία του EBEN. Ξεκίνησε πέρυσι το 2005 με στόχους την προώθηση των αρχών της επιχειρηματικής ηθικής, της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της εταιρικής διακυβέρνησης δηλαδή, στη δυνατότητα διαρκούς ενημέρωσης, στη δυνατότητα ενδελεχούς εκπαίδευσης στελεχών και επιχειρήσεων, στη δυνατότητα παροχής ερευνητικών εργαλείων και στην ανάπτυξη ενεργού διαλόγου με όλους τους εμπλεκόμενους εταίρους.
Το EBEN απευθύνεται σε διαφορετικά κοινά, στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, στον δημόσιο τομέα ο οποίος επίσης μπορεί να αναπτύξει τις αρχές της επιχειρηματικής ηθικής, στους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, στην ακαδημαϊκή κοινότητα σαν στελέχη επιχειρήσεων, στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Με συγχωρείτε για το αγγλικό του σλάιτς. Εδώ απλώς θα πω στο δεύτερο μέρος της ομιλίας μου για ένα κατ’ εξοχήν εργαλείο το οποίο έχει αναπτύξει το EBEN και που αφορά την προσπάθεια μέτρησης της επιχειρηματικής ηθικής από πλευράς των επιχειρήσεων, διότι, αν κάποια στιγμή δεν το καταφέρουμε αυτό, δεν έχουμε πετύχει πολλά πράγματα. Κάνουμε ωραίους διάλογους, λέμε ωραία πράγματα μεταξύ μας, αλλά ότι δεν μετριέται δεν αξιολογείται και ότι δεν αξιολογείται τελικά καταπίπτει στην αδιαφορία αυτών που είναι να το εφαρμόσουν, διότι δεν βλέπουν βελτίωση, απλώς βλέπουν μια ακαδημαϊκή συζήτηση να γίνεται.
Επομένως, αν με τον τρόπο σήμερα που μετράμε την επιτυχία των επιχειρήσεων και είναι ισολογισμοί ή είναι τα κέρδη στο τέλος του χρόνου ή είναι η αύξηση τιμής της μετοχής, τόσα απλά και για αυτό έχουν γίνει οικουμενικά και παγκόσμια, αν με τον ίδιο τρόπο δεν καταφέρουμε να μετράμε το σύνολο των στοιχείων των οικονομικών βεβαίως, αλλά και των κοινωνικών και των περιβαλλοντικών, όσο και να μιλήσουμε και στην ελληνική και στην παγκόσμια κοινωνία για επιχειρηματική ηθική αυτή δεν θα γίνει δυνατόν να περάσει στη νοοτροπία, γιατί αυτό είναι το αναγκαίο των επιχειρήσεων.
Επομένως, για την ορθή επίτευξη των στόχων μας ο Οργανισμός προχώρησε πρόσφατα στη δημιουργία ενός πρωτοποριακού μοντέλου με το όνομα EBEN GR, Business Ethics Model, το οποίο αποτελείται από τα δύο ίσως πιο σημαντικά κομμάτια της σύγχρονης επιχειρηματικής ζωής και αριστείας, την εταιρική διακυβέρνηση και την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Για το μοντέλο αυτό εργάστηκαν επιμελώς για πολλούς μήνες ειδικές Επιτροπές ανάπτυξης μοντέλου και Επιτροπές διασφάλισης ποιότητας στην Ελλάδα πιστοποιημένες από το Ευρωπαϊκό EBEN.
Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει τρία επίπεδα αριστείας, χάλκινο, αργυρό και χρυσό, σαν τους αθλητικούς αγώνες, γιατί ουσιαστικά αγωνίζονται οι επιχειρήσεις για να καταφέρουν να φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο βαθμολογίας, θα τη δούμε μετά και η μέτρηση αυτή γίνεται από τους εξουσιοδοτημένους αξιολογητές του Ινστιτούτου τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη.
Με πολύ συντομία θα περιγράψω το μοντέλο, διότι αυτό από τον Δεκέμβρη και μετά αρχίζει και παρουσιάζεται και στην Αθήνα. Αρχίζουμε στις 5 Δεκεμβρίου, έχουμε μια πρώτη μεγάλη επιχειρηματική συνάντηση, όπου θα παρουσιάσουμε πια και τις λεπτομέρειες του μοντέλου, ενώ ταυτόχρονα αρχίζουμε και μια ευρωπαϊκή πορεία παρουσίασης του μοντέλου με διάφορα work shop που οργανώνονται στις Βρυξέλλες από τον Γενάρη και μετά, διότι αυτό το μοντέλο πια θα γίνει και κτήμα και του Ευρωπαϊκού EBEN, σαν ένα από τα εργαλεία αξιολόγησης των επιχειρήσεων μαζί με πολλά άλλα που υπάρχουν.
Επίκεντρο του μοντέλου λοιπόν είναι ο τυποποιημένος εταιρικός κώδικας, standard corporate code, που αναφέρεται σε διεθνώς αποδεκτούς κανόνες ή αρχές και ο οποίος διαχέεται μέσω του εταιρικού κώδικα ηθικής και του εταιρικού κώδικα συμπεριφοράς. Στην εταιρεία και οι δύο αυτοί κώδικες συνδυάζονται μέσω κατάλληλων συστημάτων με ένα σύνολο κανονισμών και διαύλων επικοινωνίας και αποτελούν το θεμέλιο λίθο των ξεχωριστών πυλώνων εταιρικής διακυβέρνησης και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Η εταιρική διακυβέρνηση, όπως βλέπετε το πράσινο κομμάτι, αποτελείται από πέντε βασικούς τομείς και η είναι η εταιρική κουλτούρα, η εταιρική ανάλυση, η ανάλυση απόδοσης, ο εσωτερικός έλεγχος των επιχειρήσεων και κανονισμούς και επικοινωνία αυτών των τομέων μεταξύ τους.
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη έχει επίσης πέντε κριτήρια. Αυτό είναι το πράσινο, το άλλο είναι το μοβ. Εταιρική συμπεριφορά, περιβαλλοντική προστασία, κοινωνικές ενέργειες, οικονομική σταθερότητα και κανονισμούς και επικοινωνία πάλι.
Οι δύο αυτοί πυλώνες λοιπόν, δηλαδή της επιχειρηματικής ηθικής, corporate governess, εταιρική διακυβέρνηση και corporate social responsibility συναρθρώνονται μεταξύ τους με δέκα κριτήρια τα οποία από κάτω έχουν αναπτύξει πενήντα υποκριτήρια που φέρνει μια αρμονική βαρύτητα στο μοντέλο και για να ικανοποιηθούν προϋποθέτουν τη θεωρητική γνώση και χρήση ανάλογων συστημάτων και επιτυχημένων ενεργειών. Η επικύρωση του Οργανισμού πάντα αναφέρεται σε διαφορετικό περιβάλλον δυσκολίας.
Αυτό το μοντέλο στηρίζεται σε ορισμένες αρχές, που είπαμε ότι όλες μαζί αποτελούν τον τυποποιημένο εταιρικό κώδικα και στηρίζεται σε επτά βασικές αρχές. Αυτές είναι η ακεραιότητα, δηλαδή η ηθική διαχείριση προσωπικών έναντι επαγγελματικών συμφερόντων, η αντικειμενικότητα, δηλαδή η συμμόρφωση με τους νόμους, τους κανόνες και τους κανονισμούς, η ανεξαρτησία, άμεση ανταπόκριση και ολοκληρωμένες αναφορές, η εμπιστευτικότητα, πλήρης ισχύς χωρίς φόβο αντιποίνων, να μπορεί κάποιος να εκφράσει τη γνώμη του, χωρίς να ποινικοποιείται η γνώμη, η επάρκεια πλήρης, αντικειμενική, ακριβής, έγκυρη, κατανοητή ανάλυση των αναφορών, αναφορές χιλιάδων σελίδων, δεν είναι επαρκείς δηλαδή, σύντομες, κατανοητές, απλές, ευθύνη, δηλαδή συνεχής προσχώρηση στις αρχές του κώδικα και ο κώδικας δεν είναι ένα νεκρό χαρτί μέσα στην επιχείρηση, αλλά είναι ένας ζωντανός κώδικας αξιών και διάρκειας, παντού και διαρκής εφαρμογή των αρχών του κώδικα.
Αυτά όλα είναι αρχές και στοιχεία τα οποία μετριούνται με συγκεκριμένο τρόπο. Έχουν τεσταριστεί τόσο σε ελληνικές επιχειρήσεις σαν πιλοτικό και αυτή τη στιγμή θα τεσταριστούν και σε διεθνείς επιχειρήσεις και πιστεύουμε ότι αυτή είναι μια συμβολή του Ελληνικού Δικτύου Επιχειρηματικής Ηθικής, παρά τη μικρή του ιστορία, στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο η οποία γίνεται αποδεκτή και νομίζουμε ότι θα αποτελέσει ένα από κατ’ εξοχήν εργαλεία μέτρησης με αντικειμενικό τρόπο, ώστε να μπορούμε πια να λέμε, όπως λέμε σήμερα έχουμε επιχειρήσεις με ISO ή δεν ξέρω τι, ότι έχουμε επιχειρήσεις οι οποίες είναι πιστοποιημένες στην επιχειρηματική ηθική με χρυσό, με αργυρό ή με χάλκινο μετάλλιο και νομίζω ότι αυτό μπορεί στο ευρύτερο κοινό αργότερα να δώσει και έναν δείκτη εμπιστοσύνης και των καταναλωτών απέναντι σε αυτές τις επιχειρήσεις.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Παπασπυρόπουλο.
Θα παρακαλέσω τώρα τον κύριο Κοντό, Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας να πάρει τον λόγο και ευχαριστούμε πολύ για την παρουσία σας, κύριε Γενικέ.
Δ. ΚΟΝΤΟΣ: Η ευχαρίστηση είναι όλη δική μου, κύριε Πρόεδρε. Να σας ευχαριστήσω για την διευκόλυνση αυτή του προγράμματος που μου κάνατε.
Πριν ξεκινήσω την εισήγησή μου θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ. Ένα ευχαριστώ με πολλούς αποδέκτες. Ο πρώτος αποδέκτης είναι το ΠΑΝΔΟΙΚΟ, το Δίκτυο που γνώριζα την ύπαρξή του, δεν γνώριζα το μέγεθος και την ποιότητα των ανθρώπων του και των δράσεών του.
Ο Βολιώτης, ο Ζήσης, ο Ασλάνογλου αποτελούν για εμένα από χθες προστιθέμενη αξία στο προσωπικό, πολιτικό και κοινωνικό μου κεφάλαιο και να είναι βέβαιοι ότι το επόμενο διάστημα θα επιδιώξω να τους συναντήσω και να συνεργαστώ μαζί τους.
Ο δεύτερος αποδέκτης είναι ο Δήμος της Βέροιας, ο πολύ καλός φίλος ο Δήμαρχος που δίνει αυτό που έχουν ανάγκη όλες οι πρωτοβουλίες, όλες οι δράσεις, τη δημιουργική και ζωντανή φιλοξενία και τη συμβολή στο να γίνουν πράξη πολλά πράγματα που απαιτεί σήμερα η κοινωνία μας. Πρέπει να πω ότι είναι η δεύτερη φορά μέσα σε έναν χρόνο που μιλάω σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον Συνέδριο στην Βέροια με οικοδεσπότη τον Δήμαρχο. Δήμαρχε, σας ευχαριστούμε πάρα πολύ για αυτό.
Επίσης, αποδέκτης των ευχαριστιών μου είναι η ΚΕΔΚΕ, το κορυφαίο αυτοδιοικητικό Όργανο της χώρας μας που η παρουσία εδώ του Προέδρου του κυρίου Κουκουλόπουλου, αλλά και του κυρίου Παλαιολόγου με μια μακρά παράδοση θετικής συμβολής στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα της χώρας μας και η Γ.Σ.Ε.Ε., το κορυφαίο συνδικαλιστικό Όργανο που εκφράζει τον κόσμο της εργασίας στη χώρα μας και βέβαια πολλοί αξιόλογοι συνάδελφοι από την κεντρική κυβέρνηση, αλλά και εκπρόσωποι πολλών άλλων φορέων φτιάχνουν ένα σπάνιο μίγμα που τόσο έχει ανάγκη η χώρα μας για να αντιμετωπίσει τα πολλά και σύνθετα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Η εισήγησή μου θα επικεντρωθεί σε ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο που λέγεται ποιότητα στην εργασία και με ότι συμβάλει σε αυτό μέσα και έξω από τα θεσμικά του πλαίσια. Δηλαδή, έχουμε ένα κεφάλαιο που αφορά τις υποχρεώσεις και τις ρυθμίσεις που απορρέουν από τη νομοθεσία μας και από το δίκαιό μας και ένα κεφάλαιο δράσεων και ενεργειών έξω από αυτό το πλαίσιο, αλλά που είναι εξίσου αναγκαίο και απαραίτητο για να πετύχουμε ένα σημαντικό στόχο που λέγεται ποιότητα στην εργασία.
Να θυμίσω ότι η ποιότητα στην εργασία ήταν το κεντρικό θέμα της φετινής Συνόδου του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας και ένα θέμα που ενδιαφέρει εξαιρετικά τον κόσμο της εργασίας και κατ’ επέκταση όλη την κοινωνία.
Ξεκινώντας, πρέπει να πω ότι η ευθύνη για την ποιότητα στην εργασία, όπως και η ευθύνη για το περιβάλλον, δεν αφορά ούτε αποκλειστικά την Πολιτεία, ούτε τους εργαζόμενους, ούτε τις επιχειρήσεις, αφορά όλους. Για αυτό, όπως είπα και πριν, για να μην επαναλαμβάνω, είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι σήμερα συνευρίσκονται στη Βέροια όλοι αυτοί οι φορείς.
Πρέπει να πω ότι στο κεφάλαιο που δεν αφορά το θεσμικό μας πλαίσιο, δεν αφορά τις ρυθμίσεις και τις απαιτήσεις του δικαίου, εξαιρετική σημασία έχει αυτό που λέμε εταιρική κοινωνική ευθύνη. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες για να περιγράψω την εταιρική κοινωνική ευθύνη. Υπάρχουν εδώ πολύ πιο ειδικοί, έχουν αναπτυχθεί, θα αναπτυχθούν στη συνέχεια του Συνεδρίου γύρω από αυτό το θέμα. Όμως πρέπει να πω ότι η δράση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για την ποιότητα στην απασχόληση αποτελούν το μερίδιο που αναλογεί στον επιχειρηματικό κόσμο για την επιτυχία αντιμετώπισης των προβλημάτων που αφορούν συνολικά την τοπική, αλλά και την ευρύτερη κοινωνία.
Είναι η εταιρική κοινωνική ευθύνη απόδειξη της συνειδητοποίησης από την πλευρά των επιχειρήσεων ότι δεν πρέπει να αρκούνται απλώς στην επίτευξη των οικονομικών στόχων που θέτουν για τις επιχειρήσεις τους, όπως είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους ή αύξηση του μεριδίου της αγοράς, αλλά να συμβάλουν στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος του φυσικού και του ανθρώπινου.
Πρέπει λοιπόν να τονίσω ότι ο ρόλος των επιχειρήσεων για τη συνολική κοινωνική ευθύνη είναι εξαιρετικά σημαντικός. Είναι σημαντικός γιατί οι επιχειρήσεις σήμερα ασκούν σημαντική επίδραση σε όλους σχεδόν τους τομείς, όχι μόνο της οικονομικής, αλλά και της κοινωνικής και της πνευματικής ανθρώπινης δραστηριότητας.
Ένα λοιπόν σημαντικό κεφάλαιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αφορά το ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων, δηλαδή της επιχείρησης με τους εργαζόμενους. Πρόκειται για την πλέον εσωτερική – και θα μου επιτρέψετε να πω – την πιο σημαντική πτυχή της ΕΚΕ, Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, γιατί η επιχείρηση έχει τη μεγαλύτερη δυνατότητα, αλλά και υποχρέωση παρέμβασης και επίδρασης. Πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους ότι οι εργαζόμενοι αποτελούν σημαντικό συστατικό στοιχείο της επιχείρησης και το είδος της σχέσης εργοδοσίας εργαζόμενων καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τόσο την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης, όσο και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων.
Η επιχείρηση στα πλαίσια της άσκησης πολιτικών Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης μπορούν να υλοποιήσουν μια σειρά από δράσεις εστιάζοντας στον εργαζόμενο, τη βελτίωση της θέσης του και την αναβάθμιση της σχέσης της σύνδεσής του με την επιχείρηση.
Αυτές οι δράσεις επιγραμματικά μπορούν να αφορούν την αναδιοργάνωση του συστήματος των αμοιβών, την υιοθέτηση προγραμμάτων πρόσθετων παροχών, παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, εφαρμογή πολιτικών ίσων ευκαιριών μέσα στην επιχείρηση, υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης, επιμόρφωσης. Βέβαια, στο κέντρο της οποιασδήποτε δράσης πρέπει να βρίσκεται η συναίσθηση του κοινωνικού ρόλου των επιχειρήσεων ως προς τη θέση του προσωπικού της.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές από τις πρακτικές που σήμερα καλύπτονται από την έννοια ομπρέλα της ΕΚΕ αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν σε κάποιες χώρες και σε κάποιες επιχειρήσεις πετυχημένα μοντέλα εταιρικής πολιτικής που ασκήθηκε ή ασκείται στα πλαίσια του λεγόμενου επιστημονικού management.
Η ικανοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού αναγνωρίζεται ακόμα και από τους πλέον ακραιφνείς υποστηρικτές του πρωτεύοντα ρόλου της επιχειρηματικότητας σαν ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την επίτευξη των σκοπών μιας επιχείρησης.
Μετά απ’ όλα αυτά ο καθένας από εσάς μπορεί να αναρωτηθεί ποιος είναι ο ρόλος του κράτους σε σχέση με τον θεσμό της κοινωνικής ευθύνης και σε σχέση με την απασχόληση και την ποιότητα.
Η ανάληψη δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης προϋποθέτει την ανάμειξη της επιχείρησης σε θέματα που εμπίπτουν πάρα πολλές φορές στην αρμοδιότητα δημόσιων φορέων, σε αυτό που αποκαλούμε δημόσια σφαίρα πολιτικής. Πολιτικές απασχόλησης, κοινωνικής προστασίας, παιδείας, κατάρτισης και ούτω καθεξής.
Η ανάληψη τέτοιων δράσεων δεν υποκαθιστά, αλλά συμπληρώνει τις δημόσιες πολιτικές. Από αυτό το πρίσμα ο ρόλος του κράτους παραμένει πρωταρχικός και αφορά καταρχήν την εξασφάλιση του απαραίτητου θεσμικού πλαισίου για την υλοποίηση, την αξιολόγηση και την ανατροφοδότηση δράσεων ΕΚΕ.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να πω ότι μην έχουμε στο μυαλό μας ότι το κράτος πρέπει να φτιάξει ή προτίθεται το επόμενο διάστημα να φτιάξει ένα πλαίσιο αυστηρό και όλα αυτά. Μιλάω κυρίως για ένα πλαίσιο κινήτρων. Δηλαδή, πρέπει ένας από τους ρόλους του κράτους, μια ευθύνη που πρέπει το επόμενο διάστημα να την αναλάβει ενεργότερα, δηλαδή, να δώσει κίνητρα περισσότερα στις επιχειρήσεις για να αναλάβουν δράσεις ΕΚΕ.
Η παρέμβαση αυτή του κράτους στην Ελλάδα είναι ακόμα πιο αναγκαία με δεδομένο ότι οι δράσεις ΕΚΕ των επιχειρήσεων είναι περιορισμένες. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων στην Ελλάδα μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτό δυσκολεύει την επέκταση δράσεων ΕΚΕ. Για αυτό το κράτος οφείλει να αναλάβει ένα πιο σημαντικό συντονιστικό και υποστηρικτικό, επαναλαμβάνω, ρόλο, για να μην παρεξηγηθεί τίποτα απ’ όλα αυτά που λέω.
Το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας το οποίο εκπροσωπώ, που είμαστε και το αρμόδιο Υπουργείο για τα θέματα ποιότητας της απασχόλησης της χώρας μας, αναγνωρίζει τη σημασία της συνεργασίας και επενδύει σε αυτήν με τους κοινωνικούς εταίρους, εργοδότες και εργαζόμενους και θεωρούμε ότι τίποτα απ’ όλα αυτά που λέμε δεν μπορεί να γίνει αν δεν υπάρξει ακόμα στενότερη συνεννόηση και συνεργασία για το θέμα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και κατ’ επέκταση της ποιότητας στην απασχόληση στις επιχειρήσεις.
Πρέπει να πούμε ότι τα θέματα που αφορούν την απασχόληση και την ποιότητά της είναι πολλά. Θέματα υγείας και ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Ζητήματα που αφορούν την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους εργαζόμενους. Εξασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Αναβάθμιση των απαραίτητων δεξιοτήτων που πρέπει να έχουν σήμερα οι εργαζόμενοι. Σε όλα αυτά πρέπει να δώσουμε απαντήσεις, επαναλαμβάνω, μετά από συζήτηση, διαβούλευση και συνεννόηση.
Η εταιρική κοινωνική ευθύνη αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στο εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που κάθε χρόνο η χώρα μας καταθέτει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και επικαιροποιεί.
Επίσης, πρέπει να σημειώσω και να πω ότι στα πλαίσια των βασικών προτεραιοτήτων του Νέου Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς 2007-2013 υπάρχουν δράσεις που θα γίνουν εκτιμούμε και επιλέξιμες δράσεις του Δ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, για να δώσουμε και έναν άλλον ορισμό, αναφέρονται δράσεις που αφορούν την ενεργοποίηση εργοδοτών στην οργάνωση και υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης και δημιουργία πλαισίου κινήτρων για την ενθάρρυνση των επιχειρήσεων να συνδέσουν την πορεία των επιχειρήσεών τους με οφέλη για τους εργαζομένους, profit sherry, bonus και άλλα σχετικά.
Τέλος, η ενίσχυση της ποιότητας και της παραγωγικότητας στην εργασία, δράση για την υγεία και την ασφάλεια είναι μερικοί από τους άξονες που υπάρχουν, επαναλαμβάνω, στο ΕΣΠΑ 2007-2013.
Μιλήσαμε αρκετές φορές για τη διαβούλευση και τη συνεννόηση με τους κοινωνικούς εταίρους. Θα πρέπει να πω ότι η χώρα μας έχει μια παράδοση στην ύπαρξη και στη λειτουργία τέτοιων θεσμών. Θυμίζω την Εθνική Επιτροπή Απασχόλησης, την Εθνική Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας, ο θεσμός των συλλογικών διαπραγματεύσεων και βέβαια η σημαντική και ενεργός συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων σε πολλούς από τους οργανισμούς της χώρας μας.
Το πλαίσιο αυτό της συνεργασίας είναι στις προθέσεις μας να το βελτιώσουμε και να αυξήσουμε και τον ρόλο και τη συμμετοχή και την ευθύνη των κοινωνικών εταίρων σε αυτό που λέμε με μια λέξη σύγχρονη διακυβέρνηση.
Πρέπει να πω ένα άλλο κεφάλαιο που έχει ενδιαφέρον για το θέμα μας. Είναι η ανάπτυξη εταιρικών σχημάτων για ανάληψη πρωτοβουλιών κοινωνικής ευθύνης μέσα από τις δράσεις της κοινοτικής πρωτοβουλίας EQUAL. Η EQUAL αποτελεί εργαλείο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση, χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και στοχεύει στην πειραματική εφαρμογή και διάδοση νέων τρόπων καταπολέμησης των διακρίσεων και της ανισότητας στον τομέα της απασχόλησης.
Η EQUAL ολοκληρώνει τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν στα πλαίσια των προηγούμενων πρωτοβουλιών employment and adopt και συμπληρώνει τις υπάρχουσες πολιτικές για την ισότητα ευκαιριών στην αγορά εργασίας.
Πρέπει να τονίσω σε αυτό το σημείο ότι οι αναπτυξιακές συμπράξεις που χρηματοδοτούνται μέσω της πρωτοβουλίας EQUAL είναι από τα πιο πετυχημένα παραδείγματα εταιρικότητας μεταξύ φορέων δημόσιου, ιδιωτικού τομέα, κοινωνικών εταίρων και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Οι συνεργασίες αυτές πρέπει να σας πω ότι έχουν τις πιο πολλές φορές πολύ θετικά αποτελέσματα, όσον αφορά την ανάδειξη νέων καλών πρακτικών, αλλά και καινοτόμων δράσεων που εξασφαλίζουν την ισότητα και την καταπολέμηση των διακρίσεων στον χώρο της αγοράς εργασίας.
Μια σημαντική παράμετρος στο κεφάλαιο ποιότητα στην απασχόληση και ευθύνη για αυτό είναι η υγεία και η ασφάλεια στον χώρο της εργασίας. Είναι ένα κεφάλαιο που βρίσκεται στην πρώτη σειρά των προτεραιοτήτων του Υπουργείου Απασχόλησης. Στόχος μας είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση του κόσμου της εργασίας σε θέματα πρόληψης ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών με ιδιαίτερη έμφαση μέσω αυτών των δράσεων στη διασφάλιση της ασφαλούς και αξιοπρεπούς εργασίας υιοθετώντας τη βασική αντίληψη ότι η αξιοπρεπής εργασία είναι και ασφαλής εργασία. Πρέπει να πω ότι η χώρα μας ανταποκρίνεται πλήρως στις κατευθύνσεις διεθνών οργανισμών, κυρίως της διεθνούς οργάνωσης εργασίας σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο και βέβαια σε όλους τους κανόνες και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κεφάλαιο αυτό.
Να θυμίσω πρόσφατα την προσαρμογή στο εθνικό μας δίκαιο της οδηγίας για τις επιπτώσεις του θορύβου στον χώρο της εργασίας και βέβαια την προσαρμογή της οδηγίας για τον αμίαντο, ένα θέμα που βρίσκεται και στην επικαιρότητα τον τελευταίο καιρό, λόγω βέβαια της πολύ σημαντικής σημασίας που έχει. Πρέπει να πω ότι στο κεφάλαιο αυτό, δηλαδή στο κεφάλαιο της προσαρμογής οδηγιών και κατευθύνσεων, η χώρα μας δεν παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια καμία καθυστέρηση και κανένα έλλειμμα.
Πρέπει να πω μόνο δύο από τις πρωτοβουλίες του Υπουργείου μας στο θέμα της υγείας και της ασφάλειας. Τον Φεβρουάριο του 2006 δημιουργήθηκε Εθνική Επιτροπή για τον αμίαντο, στην οποία επενδύουμε ότι θα βοηθήσει πάρα πολύ στο κεφάλαιο της καταγραφής των προβλημάτων που προέρχονται από τον αμίαντο. Βέβαια, το σημαντικό για εμάς είναι μια πρόκληση για τη χώρα η περιγραφή των όρων και των προϋποθέσεων και την ασφαλή απομάκρυνση και εναπόθεση του αμιάντου. Είναι ένα θέμα που πρέπει να αφορά πάρα πολύ την ελληνική κοινωνία.
Μια δεύτερη πρωτοβουλία μας ήταν η σύσταση Επιτροπής για τη μελέτη και επαναξιολόγηση του καταλόγου των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων που θα εξετάσει το ζήτημα αυτό, δηλαδή, την εισαγωγή και άλλων ή την απομάκρυνση κάποιων ειδικοτήτων από τα βαρέα και ανθυγιεινά με βάση βέβαια τις σύγχρονες αντιλήψεις για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.
Δεν θέλω να σας κουράσω περισσότερο. Να πω ότι στις αρμοδιότητες του Υπουργείου μας για την διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας στον χώρο της εργασίας υπάρχει το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Γίνονται πολλές προσπάθειες για την αναβάθμισή του, για την ενίσχυση σε προσωπικό και μέσα, έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε καλύτερες επιδόσεις στον τομέα της πρόληψης και βέβαια στον τομέα των ατυχημάτων. Έχουν γίνει βήματα. Καταγράφουμε κάποια θετικά στοιχεία τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα, ο αριθμός των θανατηφόρων ατυχημάτων στη χώρα μας μειώνεται κάθε χρόνο. Από τα 145 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα για το 2003 φτάσαμε στα 110 το 2005. Δεν μας ικανοποίησε. Στόχος είναι μηδενική καταγραφή θανάτων στον χώρο της εργασίας, γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν είναι υπόθεση αριθμού βέβαια, είναι μια αξία αδιαπραγμάτευτη.
Όμως πρέπει να πω ότι και το κεφάλαιο αυτό της υγείας και της ασφάλειας και της ποιότητας στην εργασία είναι αναγκαία η συνεισφορά όλων στα πλαίσια των διακριτών του ρόλων ο καθένας για αποτελεσματικότερη υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί, δεν έχουμε θέσει εμείς, από την ίδια τη ζωή, από την ίδια την κοινωνία.
Κλείνοντας, για να μην πάρω και περισσότερο από τον χρόνο του Συνεδρίου, θέλω να τονίσω την ανάγκη της συνεχούς και αποδοτικής συνεργασίας μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης, των τοπικών κυβερνήσεων που είναι εκλεγμένοι Νομάρχες και Δήμαρχοι σε κάθε τόπο, των φορέων, των μη κυβερνητικών οργανώσεων και είναι ανάγκη να οικοδομήσουμε δίκτυα συνεργασίας με στόχο την αμοιβαία ανταλλαγή απόψεων, πρακτικών, εμπειριών και τελικά τη χάραξη και υλοποίηση πολιτικών που θα βελτιώνουν την ποιότητα της απασχόλησης, θα ενισχύουν την προσπάθεια για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων πολιτών.
Το Συνέδριο στο οποίο είμαστε σήμερα όλοι εδώ είναι μια σημαντική απόδειξη της σημασίας τέτοιων συνεργασιών. Για άλλη μια φορά να συγχαρώ τους συνδιοργανωτές, να εκφράσω τις πολύ θερμές προσωπικές μου ευχαριστίες και να πω ότι με όσες δυνάμεις έχουμε θα βοηθάμε πάντα τέτοιες πρωτοβουλίες από το ΠΑΝΔΟΙΚΟ, αλλά και από τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς που συνδιοργανώνουν το σημερινό Συνέδριο.
Ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Γενικέ.
Αγαπητοί Σύνεδροι, θα καλέσω στο βήμα τον κύριο Βολιώτη και θα παρακαλέσω τους επόμενους ομιλητές, θα είναι ο κύριος Τσεμπερλίδης και στη συνέχεια η κυρία Δαμουλιάνου να ελέγξουν αν οι ομιλίες τους θα είναι περίπου στο τέταρτο.
Ο κύριος Βολιώτης έχει τον λόγο.
Κ. ΒΟΛΙΩΤΗΣ: Θέλω να σας συγχαρώ όσους είσαστε εδώ και παρακολουθείτε με αυτή τη συνέπεια το 18ο Πανελλήνιο Συνέδριο του ΠΑΝΔΟΙΚΟ.
Το θέμα το δικό μου είναι Κοινωνική Περιβαλλοντική Ευθύνη και ΜΚΟ, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.
Θα ήθελα να ξεκινήσω με μια απάντηση στο ερώτημα: Τι είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση;
Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση ή Μη Κρατική Οργάνωση, είναι ένας φορέας που μπορεί να έχει νομικό σχήμα ή σχήμα απλά αναγνωριστέο από τη Δικαιοσύνη ή και να είναι κίνηση πολιτών, με συγκεκριμένο σκοπό και στόχους, έστω και χωρίς καταστατικό. Σε κάθε περίπτωση δεν ελέγχεται, κατευθύνεται και εποπτεύεται από Δημόσια Αρχή. Και επομένως δεν υπόκειται σε υποχρεώσεις απέναντι στη διοίκηση ή το Κράτος, εκτός από αυτές που προβλέπονται από τη γενικότερη νομοθεσία.
Εκφράζει ένα τμήμα της κοινωνίας των πολιτών ή καλύτερα μιας ομάδας ενεργών πολιτών. Το κυριότερο όμως είναι ότι η Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) είναι μια εθελοντική οργάνωση, που θα μπορούσε να υπάρχει και χωρίς κανένα νομικό καθεστώς και την απαρτίζουν πολίτες με κοινούς στόχους και κοινή δράση. Σίγουρα δεν πρέπει να είναι μια οργάνωση που γιορτάζει κάπως εθιμοτυπικά καταστάσεις ή που είναι φορέας κοινωνικών εκδηλώσεων.
Πρέπει να καταγράψουμε ότι οι ΜΚΟ απαντούν σε προβλήματα, δεν διακοσμούν την κοινωνική πραγματικότητα. Με την έννοια αυτή στοχεύουν, π.χ. στον τομέα του περιβάλλοντος, στο να καλύψουν κενά και ελλείψεις του κράτους, των επιχειρήσεων, της οικονομικής δραστηριότητας και της ίδιας της κοινωνίας που πολύ συχνά λειτουργεί με όρους κακών προτύπων και συμπεριφορών και που τελικά λειτουργεί καταστροφικά, ακόμα και για την ίδια.
Μετά από αυτά, ας μη σταθούμε ιδιαίτερα στον ορισμό των ΜΚΟ, όσο στο να προσδιορίσουμε το ουσιαστικό τους περιεχόμενο, το πεδίο δραστηριότητάς τους και να κατανοήσουμε την αναγκαιότητά τους, καθώς και την αμοιβαιότητα που πρέπει να αναπτύξουν με την αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα και τον κόσμο των επιχειρήσεων. Την αναγκαιότητα δηλαδή που υπάρχει για συνεργασία και συνέργια αυτών με τις ΜΚΟ.
Είναι ανάγκη όμως να προσδιορίσουμε και να ξεκαθαρίσουμε το ηθικό προφίλ, την αξιοπιστία και τη σχέση εμπιστοσύνης που πρέπει να διέπει τις ΜΚΟ. Γιατί σίγουρα ξέρουμε όλοι μας ότι απλώνεται μία μόδα δημιουργίας ΜΚΟ, κάποιες φορές για ιδιοτελείς σκοπούς, μια που υπάρχουν και αναπτύσσονται διάφορα προγράμματα. Επομένως ο συνδετικός ιστός και η αφετηρία δημιουργίας μερικών ΜΚΟ δεν είναι ίσως η εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου, αλλά απλά η συμμετοχή σε προγράμματα και μέσω αυτών, η εξασφάλιση απασχόλησης και κάποιες φορές ευθέως το οικονομικό όφελος.
Ας έχουμε υπόψη μας τα παρακάτω:
1. Πρέπει να είμαστε καθαροί, στο ότι πρέπει να έχει προτεραιότητα ο εθελοντικός χαρακτήρας και όχι ο επαγγελματικός ή ο ιδιοτελής χαρακτήρας στις ΜΚΟ. Διαφορετικά θα δημιουργηθεί μια σύγχυση μεταξύ ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα η οποία θα απαξιώσει ηθικά το χώρο των ΜΚΟ και του εθελοντισμού.
2. Έτσι λοιπόν θεωρούμε ότι είναι ιδιαίτερα κρίσιμες οι σχέσεις με τις επιχειρήσεις. Οι σχέσεις αυτές παίζουν έναν ρόλο διπλό. Πρώτα για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος και την εφαρμογή της νομοθεσίας και ύστερα για να ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία, αλλά και τις επιχειρήσεις, ώστε να προκύψουν καλύτερες πρακτικές στον κόσμο των επιχειρήσεων, αλλά και στο κράτος και την εκάστοτε Κυβέρνηση.
Όσον αφορά τις σχέσεις αμοιβαιότητας, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα. Είναι τελείως άλλο η εταιρική κοινωνική ευθύνη από την απόπειρα παράκαμψης ενός δεσμευτικού καθεστώτος νομιμότητας ή την ωραιοποίηση του κοινωνικού και περιβαλλοντικού προφίλ μιας επιχείρησης, έστω και αν αυτό αφορά το εργασιακό περιβάλλον.
Πιστεύουμε ότι το ελάχιστο για το προφίλ μιας επιχείρησης είναι η νομιμότητα και από εκεί και πέρα αρχίζει ένας μακρύς δρόμος καλών πρακτικών για το περιβάλλον και την κοινωνία. Δυστυχώς δεν έχει κατανοηθεί ότι αυτό είναι προς αμοιβαίο όφελος.
3. Νομίζουμε ότι θα ήταν πολύ καλό αν θα μπορούσαν να διαμορφωθούν μια σειρά κριτηρίων για τις καλές πρακτικές των επιχειρήσεων και πάνω σε αυτό θα θέλαμε να συνεχιστεί ο διάλογος και μετά το συνέδριο. Μια σειρά κριτηρίων σε συνεννόηση με τους εκπροσώπους των επιχειρήσεων και με όλους τους άλλους φορείς που είναι συνδιοργανωτές του Συνεδρίου. Μπορεί βέβαια να προστεθούν και άλλοι φορείς, ώστε να καταλήξουμε σε κριτήρια και σε μια κλίμακα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, που μπορεί να ξεκινάει από τις πρώτες, έστω τις πιο αποσπασματικές δράσεις. Με κριτήριο τις καλές πρακτικές, την εταιρική κοινωνική ευθύνη και την ανάπτυξη των κοινωνικών συμπράξεων, όχι μόνο από την μεριά των επιχειρήσεων, αλλά επίσης και από την μεριά της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων.
Οι σχέσεις με τις επιχειρήσεις λοιπόν, πρέπει να αποκτήσουν μια ηθική αξιοπιστία. Να συμβάλλουν στην ηθική συνοχή των συστημάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και των συναφών δράσεων. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια οικονομικών σχέσεων και διαφάνεια που αφορά τον επικοινωνιακό ρόλο των ΜΚΟ, και των δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, σε συνάρτηση πάντα με την νομιμότητα, με το νομικό ήθος του ιδιωτικού τομέα, αλλά και του κοινωνικού τομέα. Θα ήταν καλό αν μπορούσαμε να είμαστε αυτοκριτικοί, και με αυτογνωσία να προσδιορίσουμε τα όριά μας και τις σχέσεις μας με τις επιχειρήσεις.
4. Γι’ αυτό και προτείνουμε την ανάπτυξη συστημάτων, πολυμερών, ανοικτών σε διαφάνεια, που θα επιτρέπουν μια ηθική σχέση και μόνο. Ώστε να αποκλείεται η εκβιαστική στάση απέναντι στον ιδιωτικό τομέα με ανταλλάγματα. Πρέπει να λειτουργεί ο κοινωνικός χώρος, η κοινωνική οικονομία και ο κοινωνικός τομέας με όρους, ανεξάρτητης αρχής, που δεν επηρεάζεται, που έχει ηθική, που αναζητάει βέβαια διάλογο, ίσως και συναίνεση και καταξιώνεται στα πλαίσια εθελοντικής προσφοράς, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
5. Η σχέση λοιπόν με τις επιχειρήσεις είναι ένα βασικό θέμα. Το επόμενο βασικό θέμα είναι οι επιχειρηματικοί κλάδοι που μπορούν να εμπλακούν. Εδώ πρέπει να προσδιορίσουμε ότι μας ενδιαφέρουν τουλάχιστον δύο επιχειρηματικοί κλάδοι:
α) αυτοί που λειτουργούν σαν παράγοντες κύριας περιβαλλοντικής ενασχόλησης, άμεσα ή έμμεσα, για παράδειγμα, ο τομέας των επιχειρήσεων που εμπλέκονται στην ανακύκλωση και είναι το σύνολο σχεδόν των επιχειρήσεων που λειτουργούν μέσα στον κύκλο ζωής των προϊόντων, στον κύκλο παραγωγής και κατανάλωσης. Ή αντίστοιχα οι επιχειρήσεις των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επίσης οι αυτοδιοικητικές υπηρεσίες και επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις και οι δραστηριότητες που συνδέονται με την διαχείριση των υδάτων ή που εμπλέκονται στο καθεστώς προστασίας των περιοχών NATURA.
Όλοι αυτοί οι κλάδοι επιχειρήσεων, είτε θεματικά είτε γεωγραφικά κρινόμενοι, θα λέγαμε ότι είναι ευαίσθητοι περιβαλλοντικά κλάδοι επιχειρήσεων και εκεί μπορεί να αναπτυχθεί μια πιο ολοκληρωμένη σχέση με βήματα που δυναμώνουν και ενισχύουν τη σχέση του κοινωνικού τομέα με τον ιδιωτικό τομέα, με πολλαπλασιαστικά οφέλη και για την δημόσια πολιτική και για την κοινωνία και επίσης για τους εταίρους αυτής της σχέσης.
β) Οι κλάδοι επίσης που μας ενδιαφέρουν κατά δεύτερο λόγο, είναι οι κλάδοι που συνδέονται με την προώθηση της απασχόλησης. Εδώ μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα κάποιοι κλάδοι που είναι κλάδοι αιχμής, κλάδοι που συνδέονται με την κοινωνική επιχειρηματικότητα, που πολύ συχνά συνάδει με ζητήματα ευαισθητοποίησης και πολιτικής για το περιβάλλον, σε επίπεδο ιδιαίτερα τοπικό και σε επίπεδο που διαμορφώνει καλές πρακτικές σχέσεων γεωγραφικά και τομεακά.
6. Οι επιχειρήσεις και οι επιχειρηματικοί κλάδοι, είναι πεδία στα οποία αναπτύσσεται αυτή η σχέση των ΜΚΟ με τον ιδιωτικό τομέα. Οι ΜΚΟ μπορούν να είναι αποδέκτες πόρων, να είναι παρατηρητές προγραμμάτων και δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, να είναι συνεργάτες, να συμπράττουν, μπορούν να παίξουν με μια ευρύτητα ρόλου και πάντα πρέπει να λειτουργήσουν με έναν τρόπο υπεύθυνο.
Τι πρέπει να κάνουν άραγε οι ΜΚΟ; Με την αξιοπιστία την οποία μπορούν να κατακτήσουν, δύνανται να είναι παράγοντες ηθικού κύρους των επιχειρήσεων, να λειτουργήσουν ως συνεργάτες σε μια δράση, σε ένα πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, ενός κλάδου επιχειρήσεων ή μιας επιχείρησης.
Εδώ ακριβώς υπάρχει ένα ευρύ πεδίο δόξης και έργου, ένα πεδίο στο οποίο καλούνται οι ΜΚΟ να αναπτύξουν τη φαντασία, τη δυναμικότητα και την δημιουργικότητά τους. Πρέπει να υπάρχει ένα βήμα επαφής με τον ιδιωτικό τομέα, συστηματικός, ώστε να υπάρχει κατανόηση και διαμόρφωση σωστής σχέσης μεταξύ του κοινωνικού εταίρου και του επιχειρηματικού εταίρου, μεταξύ του παράγοντα που εφαρμόζει την κοινωνική ευθύνη και του παράγοντα που αναπτύσσει ένα εθελοντικό πρόγραμμα.
7. Τόσο η κοινωνική εταιρική ευθύνη όσο και η περιβαλλοντική ευθύνη, είναι συνοδοιπόροι των ΜΚΟ. Και το νομικό αναγκαστικό πλαίσιο αλλά και το εθελοντικό πλάνο δράσης, είναι βασικές προϋποθέσεις συνεργασίας. Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι ΜΚΟ πρέπει να αντιμετωπιστούν με μια λογική υπευθυνότητας, σαν ένας αξιόπιστος σύμμαχος και σε προγράμματα και δράσεις και σε θέματα – ζητήματα που αναφέρονται στην απασχόληση.
8. Σημειώνουμε ότι ο ρόλος των ΜΚΟ είναι πρώτον ρόλος ευαισθητοποίησης, δεύτερον ρόλος διαβούλευσης, τρίτον ρόλος αμοιβαιότητας και εταιρικής σχέσης με άλλους φορείς και τέταρτον ρόλος διαχειριστικός, με την έννοια της συμμετοχής σε ένα διοικητικό σχήμα διαχείρισης για το περιβάλλον για τους κοινωτικούς πόρους κ.ο.κ. Τέλος είναι και ένας χώρος ειδικής εμπειρίας γνώσης και εν γένει κοινωνία της γνώσης. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι το μάτι και το αυτί του Κράτους, το οποίο δεν μπορεί να είναι «πανταχού παρόν».
Σε όλες λοιπόν αυτές τις δράσεις, μπορεί να υπάρξει αμοιβαιότητα και σύμπραξη μέσα σε ένα πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.
9. Ποιες πρέπει να είναι οι ορθές προϋποθέσεις μιας σύμπραξης;
i.) Η αξιοπιστία.
ii) Η οικονομικότητα των δράσεων. Δράσεις με οικονομία πόρων και με το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
iii) Η ενθάρρυνση της συμμετοχής της κοινωνίας.
iv) Η εθελοντικότητα.
v) Η αποτελεσματικότητα.
iv) Η διάχυση των αποτελεσμάτων.
vii) Η ανάπτυξη αμοιβαίας δυναμικής μεταξύ κοινωνικού και ιδιωτικού τομέα.
viii) Ο σεβασμός της νομιμότητας από τους εταίρους.
ix) Διάρκεια και συστηματικότητα.
Με αυτά τα κριτήρια, μπορούμε να πούμε ότι ο ρόλος των ΜΚΟ και στην εταιρική κοινωνική ευθύνη και στην αύξηση της απασχόλησης, μπορεί να διαμορφώσει νέες προοπτικές, παράλληλα βέβαια με τον δεδομένο ρόλο τους στην προστασία του περιβάλλοντος. Η κοινωνική προσφορά είναι στο αίμα του εθελοντισμού και η απασχόληση είναι στα πεδία δράσης του.
Ο διάλογος γύρω από αυτά τα ζητήματα δεν τελειώνει με το παρόν Συνέδριο αλλά ανοίγει όχι μόνο ανάμεσα στους εταίρους και συμμετέχοντες σ’ αυτό, αλλά ευρύτερα στην κοινωνία.
Από τη μεριά μας θεωρούμε το παρόν Συνέδριο αφετηρία διαβούλευσης και συνεργασίας ανάμεσα σε όλους του παράγοντες και συντελεστές της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Με την ελπίδα ότι όλα στην επόμενη φάση θα γίνουν πιο συγκεκριμένα για το κοινό όφελος και το όφελος της κοινωνίας.
Αν λοιπόν το παρόν Συνέδριο επιτύχει αυτούς τους στόχους, πιστεύω ότι πραγματικά το ΠΑΝΔΟΙΚΟ και οι λοιποί συνδιοργανωτές και συμμέτοχοι θα είναι υπερήφανοι.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστώ πολύ τον κύριο Βολιώτη. Να βγάλουμε αμέσως και ένα εύκολο όφελος από την ομιλία. Πράγματι τα συστήματα ανακύκλωσης δεν είχαμε μέχρι τώρα ενημέρωση τι ακριβώς κάνουν. Στο σύστημα βέβαια το κεντρικό τους συμμετέχει η ΚΕΔΚΕ, εδώ είναι ο εκπρόσωπος της ΚΕΔΚΕ και ξέρει τι γίνεται, αλλά το ευρύτερο κοινό πράγματι δεν ήξερε. Ο κεντρικός τους μηχανισμός βγάζει ένα φυλλάδιο στο Internet κάθε δύο μήνες. Εμένα μου έρχεται από το Υπουργείο και ομολογώ ότι δεν το πολυκοιτάω. Δεν είχαμε σκεφτεί ως τώρα, είναι ένα θέμα που μπορεί να λυθεί εύκολα, να το κοινοποιούμε στο ΠΑΝΔΟΙΚΟ τουλάχιστον, ίσως υπάρχουν και άλλες μη κυβερνητικές πιο εξειδικευμένες, δεν το έχουμε ψάξει ως τώρα. Όμως αυτό που είναι απλό να γίνει, είναι ένας μηχανισμός που έχει ήδη διαμορφωθεί και που κάθε δύο μήνες περίπου βγάζουν κάποια ενημέρωση, να την δημοσιοποιούμε όσο μπορούμε. Αυτό είναι ένα χρήσιμο συμπέρασμα τούτη τη στιγμή.
Παρακαλώ τον κύριο Τσεμπερλίδη, Πρόεδρο του ΚΕ.Π.ΚΑ., του Δικτύου του Εθνικού Συμβουλίου Καταναλωτή, να πάρει τον λόγο.
Ν. ΤΣΕΜΠΕΡΛΙΔΗΣ: Αν άκουσα, Ινστιτούτο είπατε, κύριε Πρόεδρε; Προσοχή στις λέξεις, Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, γιατί οι γνωρίζοντες μας συνδέουν με κάποιο άλλο Ινστιτούτο, ξέρουν πολλά πράγματα.
Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, να ευχαριστήσω το ΠΑΝΔΟΙΚΟ για το κάλεσμα αυτό, την ευκαιρία που μας δίνει για τη συμμετοχή σε ένα Συνέδριο. Να ευχαριστήσω και τον κύριο Βολιώτη και για την προσέγγιση για τη λειτουργία των ΜΚΟ και για το θέμα. Δεν θα μπορούσα να πω ευχαριστώ και στον κυβερνητικό εκπρόσωπο που παρουσίασε έναν τομέα της κυβερνητικής πολιτικής στο συγκεκριμένο θέμα. Όμως ξέχασε να μας πει ότι αντί να ελαττώνουμε τους ρύπους στη ΔΕΗ, εξαγοράζουμε ρύπους από υποανάπτυκτες χώρες. Θεωρώ ότι θα πρέπει να γίνεται πιο υπεύθυνα η πολιτική από τις κυβερνήσεις.
Δεν είμαστε λίγοι, αν κοιταχτείτε γύρω σας. Είμαστε εμείς στις εκφράσεις της κοινωνίας των πολιτών, είμαστε ρυάκια σε ένα άνυδρο τοπίο, σε ένα τοπίο ξηρασίας που ελπίζουμε ότι θα γίνουν χείμαρροι ξεσηκώνοντας από τον καναπέ και άλλους πολίτες, ύστερα θα γίνουμε ποτάμια ήσυχα, αλλά δυναμικά που θα μας σέβονται και θα μας υπολογίζουν.
Ελπίζω, επειδή χρειάζομαι τη Γενική Γραμματέα του ΚΕ.Π.ΚΑ. την κυρία Κικελέκη, η παρουσίαση του power point γίνεται με τέτοιον τρόπο που θα αποσπά την προσοχή από το κείμενο, να έρθει να με βοηθήσει.
Θα κάνω μια αναφορά, θα σας πω τι θα πω, στο τι είναι το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών, στα δικαιώματα των καταναλωτών και πως συνδέονται αυτά με την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων και τι ζητούμε σαν καταναλωτές σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτοί είναι οι κύριοι άξονες που θα κινηθώ.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι μια μη κυβερνητική, μη κερδοσκοπική οργάνωση, μια ένωση καταναλωτών, είναι ανεξάρτητη και ανεπηρέαστη από πολιτικά, οικονομικά συμφέροντα. Σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του Ν.2251/94 είναι η πρώτη αναγνωρισμένη Ένωση Καταναλωτών της χώρας. Η έδρα της είναι η Θεσσαλονίκη και από το 1982, δηλαδή εδώ και 24 χρόνια αγωνίζεται για την προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Έχει συμβάλλει ουσιαστικά με την αξιόπιστη και συνεχή του δράση στην ενδυνάμωση του καταναλωτικού κινήματος της χώρας μας. Εκείνο που πρέπει να τονίσω είναι ότι το ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι μια οργάνωση με υπαρκτά μέλη, καταστατικές λειτουργίες και διοικείται από 9μελές Διοικητικό Συμβούλιο που όλα του τα μέλη είναι καθαρά εθελοντές. Παρεμβαίνει δυναμικά για τη διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου που προστατεύει τον καταναλωτή στη λειτουργία της αγοράς. Επειδή πιστεύουμε ότι η προστασία του καταναλωτή δεν επιτυγχάνεται με μεμονωμένους νόμους, αλλά μέσω της ενσωμάτωσης της προστασίας αυτής, σε όλη τη νομοθεσία εκπροσωπούμε τους καταναλωτές και παρεμβαίνουμε σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και σε όλες τις αρμόδιες Επιτροπές για το συγκεκριμένο θέμα.
Ενημερώνει τους καταναλωτές με δελτία τύπου, παρεμβάσεις τηλεοπτικές, ραδιοφωνικές. Ξυπνούμε τον έντυπο Τύπο, συμμετέχουμε σε ημερίδες, κάνουμε ημερίδες δικές μας, με ειδικούς επιστήμονες συνεργασίες. Ένα βασικό εργαλείο είναι το περιοδικό μας, ΤΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ και η ιστοσελίδα είναι μια πηγή πληροφόρησης η οποία έχει φτάσει σε επισκεψιμότητα το περασμένο δίμηνο περίπου 30.000 επισκέψεις τον μήνα. Οι επισκέψεις σε σχολεία και οι ομιλίες, οι έρευνές μας, οι καταγγελίες, τα παράπονα, στοιχεία που συνθέτουν τις πολιτικές μας.
Εκπροσωπούμε τους Έλληνες καταναλωτές σε τοπικό επίπεδο, στις Επιτροπές φιλικού διακανονισμού, δεν θέλω να τις αναφέρω όλες, στην Οικονομική Κοινωνική Επιτροπή, στο Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτών, σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην οργάνωση BEOK, στις ολομέλειες των καταναλωτικών οργανώσεων στην Ευρώπη, σε διάφορα Δίκτυα Προστασίας Δικαιωμάτων Παιδιού ή Γυναίκας, στον Οργανισμό Πιστοποίηση της ΑΝΕΚ, στην Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τη διαφάνεια και σε διεθνές επίπεδο στη Διεθνή Οργάνωση των Καταναλωτών, Διεθνή Οργάνωση Υγείας. Συμμετέχουμε στον διατλαντικό διάλογο και στο Παγκόσμιο Δίκτυο για την Προστασία των Γυναικών.
Ίσως είμαστε η μοναδική μεγάλη ελληνική οργάνωση η οποία μεσολαβεί για την επίλυση διαφορών καταναλωτών-προμηθευτών. Ένα παράδειγμα, για το 2005 δεχτήκαμε και ασχοληθήκαμε με 16.464 καταγγελίες-παράπονα. Είμαστε υπερήφανοι από αυτές τις καταγγελίες που μεσολαβήσαμε, το 10% περίπου χρειαζόταν διαμεσολάβηση, επιλύθηκαν 99,31% υπέρ των καταναλωτών. Οι υπόλοιπες ακολούθησαν κάποιους άλλους δρόμους για επίλυση.
Η δύναμη του ΚΕ.Π.ΚΑ. να παρεμβαίνει στη λειτουργία της αγορά και στις πολιτικές αποφάσεις που αφορούν τους καταναλωτές σε όλα τα επίπεδα, τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές, πηγάζει από την εθελοντική δράση των μελών που είναι βασική προϋπόθεση για τη δράση του ΚΕ.Π.ΚΑ. και συγχρόνως, πέραν από τη δραστηριοποίηση, τη συμμετοχή, πιστεύουμε ότι για να αποκτήσει το καταναλωτικό κίνημα μεγαλύτερη, ακόμα και αποτελεσματικότερη ισχύ προς όφελος των πολιτών καταναλωτών χρειάζεται μέλη, χρειάζεται τους πολίτες, χρειάζεται τη συμμετοχή τους, γιατί η χάραξη και η δράση καλύπτονται από τις πληροφορίες που παίρνουμε, από τον τρόπο που επικοινωνούμε, από εκεί που αντλούμε την πληροφόρηση.
Καλούμε όσους πιστεύουν ότι θα πρέπει η κοινωνία των πολιτών να αναπτυχθεί σε όλες τις εκφράσεις να έρθουν στο ΚΕ.Π.ΚΑ. να μας γνωρίσουν, να συμμετάσχουν, για να αναπτύξουμε την οικογένεια των καταναλωτών σε μεγαλύτερο πεδίο. Για αυτό σύνθημά μας είναι: «Γνωρίζω, συνειδητοποιώ, οργανώνομαι, προστατεύομαι».
Περνώ στην προσέγγιση του θέματος. Τα τελευταία χρόνια βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο φαινόμενο, ίσως και παλιό, την παγκοσμιοποίηση. Μια ιστορική διαδικασία κατά την οποία οι μεταβολές επεκτείνονται σε όλες τις σφαίρες, οικονομία, πολιτική, νομοθεσία, πολιτισμό, τεχνολογία και λοιπά. Μέχρι στιγμής οι τομείς της οικονομίας έχουν το προβάδισμα στη διαδικασία αυτή της παγκοσμιοποίησης, με αποτέλεσμα να έχουν οδηγηθεί στην κοινωνία της αγοράς. Δηλαδή, μια κατάσταση όπου η λογική της αγοράς υποσκάπτει όλες τις άλλες λογικές και αξίες, όπου ο άκρατος καταναλωτισμός τείνει να ταυτίζεται με το κύριο νόημα της ζωής.
Η παγκοσμιοποίηση και η παγκοσμιοποιημένη ελεύθερη αγορά δημιουργούν νέα συνεχώς μεταβαλλόμενα δεδομένα τα οποία δημιουργούν με τη σειρά τους νέες ευθύνες για την Πολιτεία, για τους προμηθευτές και για εμάς τους καταναλωτές και πολίτες.
Η αγορά, η παραγωγή, το εμπόριο και η διάθεση αγαθών και υπηρεσιών λειτουργεί σήμερα χωρίς καμία κρατική παρέμβαση με βάση τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Ωστόσο, για να μην καταλήξει αυτή η αγορά σε ζούγκλα, έχει ανάγκη από ένα θεσμικό πλαίσιο που να ρυθμίζει τη λειτουργία της. Η Πολιτεία ορίζει τους κανόνες της λειτουργίας της αγοράς μέσα από ένα θεσμικό πλαίσιο που παράγει, ώστε να διασφαλίσει υγιή και αποτελεσματικό ανταγωνισμό.
Η προσφορά καθορίζεται από τους παραγωγούς και από τους προμηθευτές οι οποίοι εμπλέκονται στην πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή παραγωγή. Η ζήτηση καθορίζεται από εμάς τους καταναλωτές. Καταναλωτές είμαστε όλοι. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη οικονομική ομάδα η οποία επηρεάζει, αλλά και επηρεάζεται σχεδόν από κάθε δημόσια ή ιδιωτική οικονομική απόφαση, τη μόνη σημαίνουσα οικονομική ομάδα η οποία δεν είναι αποτελεσματικά οργανωμένη και της οποίας οι απόψεις δεν ακούγονται.
Είναι ένα απόσπασμα από την ομιλία του Τζων Κέννεντυ, Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Είναι η αφορμή, η εκκίνηση από το 1963 που ξεκίνησε η αναγνώριση των βασικών δικαιωμάτων των καταναλωτών.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία καταφέραμε να αναγνωριστούν κάποια δικαιώματα από τους καταναλωτές. Είναι επτά, αναγνωρίστηκε τελευταία το δικαίωμα στο νερό, έγιναν οκτώ, εμείς σαν ΚΕ.Π.ΚΑ. προσθέτουμε ένα ακόμα, για αυτό τα λέμε οκτώ συν ένα. Είναι το δικαίωμα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών. Ενώ αποτελεί προϋπόθεση για την ύπαρξη των υπόλοιπων οκτώ δικαιωμάτων και αφορά την εξασφάλιση της πρόσβασης του ατόμου-πολίτη σε είδη διατροφής, ένδυσης, κατοικίας, υπηρεσίες υγείας, παιδείας δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από τον ΟΗΕ. Όμως είναι το προαπαιτούμενο, για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας.
Το δικαίωμα στο νερό και στην υγιεινή αναγνωρίστηκε μόλις το 2002. 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε συνθήκες υγιεινής. Τριάντα χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά από ασθένειες που συνδέονται με την έλλειψη πόσιμου νερού και υγιεινής. Το 2025 τα 2/3 του συνολικού πληθυσμού της γης θα ζουν σε δύσκολες συνθήκες όσον αφορά την πρόσβαση στο νερό και αυτό αποτελεί βασικό συντελεστή και της δημόσιας υγείας και της προσωπικής αξιοπρέπειας και της ολοκλήρωσής μας σαν ανθρώπους.
Δικαίωμα στην ασφάλεια. Αφορά την ασφάλεια τόσο των προϊόντων που καταναλώνουμε, όσο και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούμε. Πρέπει και τα δύο να πληρούν προδιαγραφές, ώστε να μην επιφέρουν βλάβες στη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Το δικαίωμα στην πληροφόρηση. Ο καταναλωτής πρέπει να παίρνει σαφή λεπτομερή πληροφόρηση για τα πλεονεκτήματα, αλλά και για μειονεκτήματα του είδους. Όλοι γνωρίζουμε από την αρχή του ανθρώπινου είδους ότι η πληροφόρηση έπαιζε πρωταρχικό ρόλο στην ανάπτυξη του ανθρώπου. Στο παρελθόν η πληροφόρηση αποτελούσε κτήμα μόνο λίγων συγκεκριμένων μικρών ομάδων οι οποίες στόχευαν στη χειραγώγηση των μαζών, εκμεταλλευόμενες την άγνοιά τους. Σήμερα έχουμε περάσει στον αντίποδα. Κατακλυζόμαστε από τέτοιο όγκο πληροφοριών που πολλές φορές δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε και βέβαια μέσα στην πληθώρα αυτή διατρέχουμε τον κίνδυνο της παραπληροφόρησης, της αθέλητης, είτε πολύ συχνά της εσκεμμένης. Δικαίωμα στην επιλογή συνδέεται άμεσα με το δικαίωμα στην πληροφόρηση. Όμως πρέπει να υπάρχει η προϋπόθεση ότι υπάρχει επάρκεια αγαθών ομοειδών στην αγορά για να μπορεί να κάνει κανείς επιλογή.
Δικαίωμα στην εκπροσώπηση. Ο καταναλωτής πρέπει να συμμετέχει σε όλα τα Όργανα που αποφασίζουν πολιτικές και σε όλα τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Επειδή η συμμετοχή κάθε μεμονωμένου καταναλωτή είναι αδύνατη, όπως καταλαβαίνουμε, όλοι οι καταναλωτές εκπροσωπούνται μέσα από τις ενώσεις οι οποίες είναι ενεργοποιημένες στις οποίες είναι μέλη.
Δικαίωμα στην αποζημίωση. Σε περίπτωση που υποστούν κάποια βλάβη εξαιτίας ελαττωματικού προϊόντος ή ελλιπούς υπηρεσίας δικαιούμαστε να διεκδικήσουμε να λάβουμε αποζημίωση. Το δικαίωμα αυτό περιορίζει τυχόν ασυδοσία των παραγωγών-προμηθευτών θέτοντάς τους προ των ευθυνών τους.
Δικαίωμα στην εκπαίδευση. Αφορά την εκπαίδευση των πολιτών σε σχέση με την κατανάλωση με σκοπό οι καταναλωτές να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, να συνειδητοποιήσουν τη δύναμή τους από τη λειτουργία της αγοράς και να τα ασκούν.
Τέλος και όχι έσχατο, αλλά από τα πιο σημαντικά, το δικαίωμα να ζούμε σε ένα υγιεινό περιβάλλον. Έχει αποδειχτεί ότι η υγεία μας επηρεάζεται κατά 30% περίπου από το περιβάλλον, 30% από τη διατροφή, 30% από την κληρονομικότητα και 10% από την επιστήμη της ιατρικής κυρίως. Αν συνυπολογίσουμε την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τους τρόπους παραγωγής και τη συμμετοχή του μολυσμένου περιβάλλοντος στην παραγωγή ειδών διατροφής μας, αντιλαμβανόμαστε αμέσως ότι το περιβάλλον αναδεικνύεται σε κυρίαρχο παράγοντα για την καλή μας υγεία.
Με βάση τα όσα αναλύσαμε παραπάνω η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων είναι τεράστια. Εμπλέκονται σε όλα τα δικαιώματα των καταναλωτών. Το δικαίωμα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών. Σαφώς και δεν πιστεύουμε ότι οι επιχειρήσεις είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα ή οργανώσεις, ώστε να μοιράζουν τα προϊόντα στους φτωχούς του κόσμου, αν και οι κυβερνήσεις πολλές φορές έχουν θεσπίσει κίνητρα και φοροαπαλλαγές σε περίπτωση που μια επιχείρηση επιθυμεί να ενισχύσει το κοινωνικό έργο της Πολιτείας. Οι επιχειρήσεις όμως ευθύνονται για τη διαμόρφωση της τελικής τιμής που πληρώνει ο καταναλωτής και η τιμή είναι καθοριστικός παράγοντας για την αγορά ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. Οι καταναλωτές πιστεύουμε ότι ο τρόπος κοστολόγησης των προϊόντων και των υπηρεσιών, καθώς και η διαμόρφωση της τελικής τους τιμής δεν γίνονται με την πρέπουσα διαφάνεια. Πολλές επιχειρήσεις υπολογίζουν με βάση τις υποκειμενικές εκτιμήσεις ή το γενικότερο κλίμα της αγοράς και διαμορφώνουν τις τιμές τους. Η ακρίβεια που το τελευταίο χρονικό διάστημα μαστίζει όλη την Ευρώπη είναι βασική αιτία το γεγονός ότι οι ασθενέστερα οικονομικές τάξεις των καταναλωτών πολιτών στερούνται βασικά αγαθά.
Δικαίωμα στο νερό και στην υγιεινή. Πολλές φορές η διαδικασία παραγωγής καθιστά το νερό επικίνδυνο, ακόμα και για οικιακή χρήση, πολύ δε περισσότερο για πόση. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει για λύματα και απόβλητα ή φυτοφάρμακα που καταλήγουν σε ποτάμια, λίμνες, με αποτέλεσμα τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντος. Να μην αναφέρω ένα παράδειγμα, όπως είναι η Λίμνη του Αγίου Βασιλείου δίπλα μας, όπου οι βιομηχανίες γύρω δεν έχουν βιολογικούς καθαρισμούς.
Δικαίωμα στην ασφάλεια. Υπάρχουν διάφορα αιτήματα ποιότητας. Διάφορα σήματα ποιότητας, εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή. Όλα στοχεύουν στην προμήθεια ασφαλών προϊόντων και υπηρεσιών από τους καταναλωτές. Όμως αυτή η μεγάλη πληθώρα σημάτων αποτελεί και το πρόβλημα για τους καταναλωτές. Κανείς δεν γνωρίζει τι σημαίνει κάθε σήμα, με ποιες προϋποθέσεις και διαδικασίες δόθηκε, ούτε και αν ένα συγκεκριμένο σήμα καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις ασφαλείας, που είτε ορίζονται από την νομοθεσία, εθνική, ευρωπαϊκή, διεθνή, είτε αποτελούν απαιτήσεις των καταναλωτών και των οργανώσεων και των φορέων τους.
Δικαίωμα στην πληροφόρηση. Θυμάστε πολλές φορές προϊόντα με το σήμα ποιότητας να παρουσιάζουν σημαντικά ελαττώματα. Διαπιστώσαμε ότι το σήμα ποιότητας δίνεται με την κατάθεση ενός φακέλου, δεν υπάρχει ούτε δειγματοληπτικός έλεγχος δυστυχώς.
Δικαίωμα στην πληροφόρηση. Πόσες φορές εμπιστευόμενοι μια τηλεοπτική διαφήμιση δεν διαπιστώσαμε ότι έχουμε παραπλανηθεί οικτρά; Πόσες φορές προσπαθήσαμε να διαβάσουμε τη σήμανση ενός προϊόντος και τελικά δεν καταλάβαμε τίποτα, γιατί δεν ήμασταν ειδικοί, δεν ήμασταν χημικοί; Πόσες φορές άλλα μας υποσχέθηκαν πριν την αγορά και άλλα βρήκαμε μπροστά μας, όταν προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε το προϊόν, είτε την υπηρεσία που αγοράσαμε;
Δικαίωμα στην επιλογή. Πόσες φορές, επειδή λάβαμε ελλιπή ή παραπλανητική πληροφόρηση, δεν αισθανθήκαμε ότι μας στέρησαν το δικαίωμα να επιλέξουμε το κατάλληλο προϊόν ή την κατάλληλη υπηρεσία για εμάς; Ανάμεσα σε ομοειδή πόσες φορές οι αναγνωρισμένες πρακτικές των επιχειρήσεων, παραδείγματος χάρη, η ταυτόχρονη αύξηση τιμών ομοειδών προϊόντων από όλους τους προμηθευτές, δεν μας είχε οδηγήσει σε αδιέξοδο με αποτέλεσμα να αγοράζουμε ότι βρούμε μπροστά μας; Πόσες φορές η πολυπλοκότητα των όρων συναλλαγής, παραδείγματος χάρη, με τράπεζες ή με ασφαλιστικές εταιρείες, δεν μας απαγόρευσαν τη σύγκριση και την επιλογή;
Δικαίωμα στην εκπροσώπηση. Οι καταναλωτές εκπροσωπούνται ήδη μέσα από τη συμμετοχή στις ενώσεις όπου είναι μέλη, σε διάφορες τεχνικές Επιτροπές, ομάδες εργασίας ή Αρχές για την πιστοποίηση. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία για τον Συντονισμό, την Εκπροσώπηση των Καταναλωτών στην Τυποποίηση στην οποία το ΚΕ.Π.ΚΑ. είναι ενεργός μέλος, συμμετέχει σε πολλές Επιτροπές.
Οι ενώσεις καταναλωτών όμως απαιτούμε μια διεύρυνση αυτής της εκπροσώπησης γιατί λειτουργούν πάρα πολλές Επιτροπές χωρίς την εκπροσώπηση των καταναλωτών έπειτα από βέτο της βιομηχανίας, κοινωνική τους ευθύνη να βάζουν βέτο στη συμμετοχή των καταναλωτών την εκπροσώπησή τους.
Δικαίωμα στην αποζημίωση. Η εμπειρία του ΚΕ.Π.ΚΑ. από τα παράπονα και τις καταγγελίες των καταναλωτών, καθώς και από τη διαμεσολάβησή μας στην επίλυση διαφορών μεταξύ των προμηθευτών-καταναλωτών, μας έχει δείξει ότι ο μεμονωμένος καταναλωτής είναι συνήθως ο χαμένος, όταν διεκδικεί αποζημίωση, αλλαγή, αντικατάσταση προϊόντος και την εφαρμογή της εγγύησης. Όταν παρεμβαίνει το ΚΕ.Π.ΚΑ. κάνει ένα τηλεφώνημα συνήθως στον προμηθευτή, είναι αρκετό.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να πούμε ότι οι μικρές επιχειρήσεις συνήθως, οι οικογενειακές, είναι αυτές που αρνούνται σε μεγάλο βαθμό τα δίκαια αιτήματα των καταναλωτών, δυστυχώς. Αυτό λοιπόν πρέπει να σταματήσει. Οι επιχειρήσεις πρέπει να ανταποκρίνονται στα δίκαια αιτήματα των καταναλωτών είτε τους το ζητούν οι ίδιοι, είτε οι εκφράσεις τους.
Δικαίωμα στην εκπαίδευση. Έχουμε άραγε σκεφτεί ποτέ πόσα προβλήματα θα αποφεύγονταν αν οι επιχειρήσεις φρόντιζαν αντί να πληρώνουν πανάκριβες διαφημίσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης θα διέθεταν αυτά τα χρήματα για την εκπαίδευση των καταναλωτών;
Για να γίνουμε πιο σαφείς, αναφέρουμε κάποια παραδείγματα. Μια τηλεοπτική εκπομπή που ένας εκπρόσωπος της βιομηχανίας παραγωγής κομπιούτερ θα έδινε λεπτομερείς οδηγίες για την απόσυρση αυτών των συσκευών ή ένας εκπρόσωπος βιομηχανίας παραγωγής χημικών λιπασμάτων θα έδινε οδηγίες στους αγρότες για τις ποσότητες, τον τρόπο χρήσης των λιπασμάτων ή των άλλων χημικών, ώστε να προστατεύει την υγεία των αγροτών, αλλά και των καταναλωτών. Μην νομίζουμε ότι αυτοί οι εκπρόσωποι θα έκαναν ζημιά στην εταιρεία τους ή η διαφήμιση θα έκανε ζημιά στην εταιρεία, το αντίθετο ακριβώς. Ο καταναλωτής σήμερα διακρίνει, επιβραβεύει τον παραγωγό που σέβεται και τον υπολογίζει.
Δικαίωμα να ζούμε σε ένα υγιεινό περιβάλλον. Ήδη το ξέρουμε οι περισσότεροι, οι περισσότερες επιχειρήσεις θεωρούν την κοινωνική τους ευθύνη να περιορίζεται ακριβώς σε αυτό τον τομέα, στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Ίσως είναι ο μόνος τομέας στον οποίο αρκετές επιχειρήσεις αποδέχονται την ευθύνη τους. Δυστυχώς όμως πολύ λιγότερες τον αναλαμβάνουν.
Να αναφέρω την περίπτωση απόσυρσης μπαταριών και οικιακών ηλεκτρικών συσκευών, όπου σε συνεργασία και συζήτηση με τον ΟΤΑ μείζονος Θεσσαλονίκης ενημερωθήκαμε ότι οι περισσότερες εταιρείες δεν θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη τους για την απόσυρση και την ανακύκλωση.
Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων είναι μια πολυδιάστατη έννοια στην οποία δεν είναι εύκολο να αποσαφηνίσουμε και πράγματι έχει μια δυναμική, όπως τόνισαν και άλλοι ομιλητές και κανένας δεν μπορεί απλώς να την περιορίσει. Προσπαθούμε καθένας να την περιγράψει με έναν τρόπο. Επηρεάζει και επηρεάζεται από τους τρεις πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης, τον οικονομικό και τον τρίτο, που είναι ο τρίτος πυλώνας και τον κοινωνικό.
Προσπαθώντας μια προσέγγιση θα λέγαμε ότι οι υπεύθυνοι επιχειρηματίες πρέπει να μεταχειρίζονται τους πελάτες τους, τους συνεργάτες τους, τους ανταγωνιστές τους με εντιμότητα και διαφάνεια, να ενδιαφέρονται για την υγεία και την ασφάλεια και γενικά για την καλή κατάσταση των υπαλλήλων τους, αλλά και των καταναλωτών. Να παρακινούν το εργατικό δυναμικό τους σε εκπαίδευση, ανάπτυξη ευκαιριών. Να ενεργούν ως καλοί πολίτες της κοινωνίας όπου δραστηριοποιούνται. Να σέβονται τις φυσικές πηγές, το περιβάλλον, χρησιμοποιώντας τα με αποτελεσματικότερο τρόπο. Παραδείγματος χάρη, οικολογικός τρόπος είναι μια προσέγγιση. Να παράγουν λιγότερα σκουπίδια και ατμοσφαιρική ρύπανση. Να προστατεύουν τη φήμη της επιχείρησής τους η οποία κινδυνεύει όταν χρησιμοποιούν παιδική εργασία ή προκαλούν περιβαλλοντικές καταστροφές.
Οι καταναλωτές πιστεύουμε και απαιτούμε πως κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων δεν πρέπει να είναι μια επιλεκτική προσθήκη στην επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά μια καθημερινή και απαραίτητη πρακτική. Σημαίνει πολλά περισσότερα από την καλή πρόθεση, την φιλανθρωπία και για αυτό πρέπει να ενσωματώνεται η επιχειρηματική στρατηγική. Είναι ο μόνος τρόπος να ελαχιστοποιηθούν τα αρνητικά και να μεγιστοποιηθούν τα θετικά αποτελέσματα από την επιχειρηματική δραστηριότητα τόσο για τους επιχειρηματίες, όσο και για τους καταναλωτές.
Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων έτσι όπως την εξετάζουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί εθελοντική δράση των επιχειρήσεων. Η αυτορύθμιση και η ρύθμιση με συνεργασίες θεωρούνται πιο ταιριαστά και αποτελεσματικά εργαλεία από την παραδοσιακή νομοθεσία.
Εδώ θα μου ζητήσετε να σας κάνω ένα παράδειγμα για τα προβλήματα που δημιουργεί αυτή η προσέγγιση. Στη Σύνοδο της Κορυφής της Λισσαβόνας τον Μάρτιο του 2000 οι Ευρωπαίοι εξέλαβαν μια αντιφατική απόφαση. Μίλησαν για το όραμα της Ευρώπης για το 2010 στοχεύοντας σε μια άκρως ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία βασισμένη στη γνώση, ικανή να διασφαλίσει την αειφόρο ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή. Η Σύνοδος της Λισσαβόνας έθεσε την κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων μέσα στη θεματολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνοντας έκκληση στις επιχειρήσεις να δείξουν την κοινωνική τους ευθύνη όσον αφορά τις καλύτερες πρακτικές, τη δια βίου εκπαίδευση, την οργάνωση εργασίας, τις ίσες ευκαιρίες, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την αειφόρο ανάπτυξη.
Ο αποτελεσματικός συνδυασμός των τριών στόχων που τέθηκαν στη Λισσαβόνα, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, η κοινωνική συνοχή και η προστασία του περιβάλλοντος απαιτούν συντονισμένη στρατηγική που θα σχεδιαστεί, θα εφαρμοστεί και θα εκτιμηθεί από πολλούς εταίρους. Βέβαια, η βασική ευθύνη ανήκει στις επιχειρήσεις. Αυτές δημιουργούν τον πλούτο, τις θέσεις εργασίας, την επάρκεια προϊόντων και υπηρεσιών για τους καταναλωτές. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να δημιουργήσουν και να διασφαλίσουν το κατάλληλο περιβάλλον και τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε οι επιχειρηματίες να εξαντλούν τη δημιουργικότητά τους σε συνδυασμό με την κοινωνική και περιβαλλοντική τους ευθύνη.
Τα όσα συζητήθηκαν στη Λισσαβόνα εμάς σαν καταναλωτές δεν μας καλύπτουν. Πιστεύουμε και παλεύουμε για την εφαρμογή μιας ευρωπαϊκής νομοθεσίας η οποία θα διασφαλίζει τα ελάχιστα όρια κοινωνικής ευθύνης και θα θέτει τις απαιτήσεις βασισμένες σε ένα ανεξάρτητο σύστημα επαλήθευσης το οποίο θα έχει συναποφασιστεί από όλους τους εταίρους και δεν θα έχει επιβληθεί από τη βιομηχανία. Το ανέφεραν και με άλλον τρόπο και οι δύο προηγούμενοι ομιλητές. Βέβαια, εκφράζεται και ένας προβληματισμός για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όλη αυτή η ιστορία της κοινωνικής ευθύνης κοστίζει πολύ ακριβά στις μικρομεσαίες. Ίσως δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και τελικά να σβήσουν από την αγορά, αφήνοντας χώρο ελεύθερο για μεγαθήρια. Επειδή πιστεύουμε ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να μείνουν στην αγορά γιατί λειτουργούν προς όφελος του ανταγωνισμού, πρέπει να ενισχυθούν οικονομικά, γνωσεολογικά και να παίξουν σωστά τον ρόλο τους και να επιβραβευτούν για τις καλές τους επιδόσεις.
Τελειώνοντας, οι ενώσεις καταναλωτών για να προωθήσουν και να υποστηρίξουν τις καλές και υπεύθυνες πρακτικές από τις επιχειρήσεις έχουν προτείνει σήμα για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παράγονται, διακινούνται και φτάνουν στον καταναλωτή, έχοντας εκπληρώσει τις προϋποθέσεις της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων. Επιχειρήσεις που βλάπτουν το περιβάλλον, χρησιμοποιούν παιδική εργασία, καταπατούν τα εργασιακά δικαιώματα, είτε τα δικαιώματα των καταναλωτών δεν θα παίρνουν αυτό το σήμα. Οι καταναλωτές θα ενημερωθούν για τη σημασία αυτής της σήμανσης, θα την αναζητούν και θα προτιμούν μόνο τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που είναι εγγυημένα με αυτό το σήμα.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν τα οφέλη που προκύπτουν για την επιχειρηματικότητα, για την ανταγωνιστικότητα και τους εργαζόμενους, το περιβάλλον και τους καταναλωτές.
Σας ευχαριστούμε πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ. Πολύ ενδιαφέροντα αυτά που λέχθηκαν.
Παρακαλώ την κυρία Δαμουλιάνου Χριστίνα, δημοσιογράφο, από την τελευταία παρουσίαση της 3ης αυτής Συνεδρίας.
Χ. ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΟΥ: Ευχαριστώ για την πρόσκληση. Νοιώθω ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι στη Βέροια και θεωρώ ιδιαίτερα τιμητική την πρόσκληση να συμμετέχω και εγώ στο σημαντικό αυτό Συνέδριο. Ιδιαιτέρως με χαροποιεί το γεγονός ότι όσοι είμαστε εδώ, οι πρωτοπόροι και πιστέψαμε από την αρχή στην ιδέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, εμείς που ο καθένας μας από τη δική του πλευρά δουλεύουμε είτε για να την κάνουμε κατανοητή, είτε για να την εφαρμόσουμε στη χώρα μας, καταφέραμε να σπάσουμε το κέλυφος του αθηνοκεντρισμού της και να τη βλέπουμε σήμερα να φυτρώνει στην ελληνική περιφέρεια με αυτή εδώ την πρωτοβουλία του ΠΑΝΔΟΙΚΟ.
Θα έλεγα αν η εταιρική κοινωνική ευθύνη για όλες τις επιχειρήσεις έχει τρεις διαστάσεις, δηλαδή το περιβάλλον, τους ανθρώπους, την κοινότητα με στην οποία λειτουργούν, για τη βιομηχανία των MEDIA και ιδιαίτερα για τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχει τέσσερις.
Ας αρχίσουμε από την τέταρτη που είναι τεράστια η ευθύνη της για έγκυρη και αξιόπιστη πληροφόρηση και εν τέλει, για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Στο ερώτημα αν υπάρχει επαρκής ενημέρωση για τις δραστηριότητες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και αν το περιεχόμενο της ενημέρωσης αυτής είναι αυτό που πρέπει σε ότι αφορά τη σαφήνεια και τους στόχους που θέλει να πετύχει, η προσωπική μου αντίληψη είναι ότι ως τώρα η ενημέρωση είναι δυσανάλογα περιορισμένη.
Όμως ας μη βιαστούμε να πυροβολήσουμε τους δημοσιογράφους, γιατί το θέμα είναι περισσότερο σύνθετο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ορισμός της ΕΚΕ είτε σκόπιμα, είτε όχι, είναι ευμετάβλητος και χαλαρός, ιδιαίτερα μάλιστα στη χώρα μας που λίγα χρόνια μόνο έχει εισαχθεί και τον μεταχειριζόμαστε σχεδόν σαν νεολογισμό.
Θεωρώ όμως δεδομένο ότι στον τομέα της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης σε θέματα περιβάλλοντος ιδιαίτερα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και ιδιαίτερα τα έντυπα μέσα κάνουν πολύ καλή δουλειά. Είμαι σίγουρη ότι στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, που έχω την τιμή να εργάζομαι, τα θέματα του περιβάλλοντος έχουν μόνιμη και πρωτεύουσα θέση και πέραν από την επικαιρότητα. Για παράδειγμα, το πλέον πρόσφατο επίτευγμά της είναι να ανασύρει από τη σιωπή την υπόθεση των λατομείων στο Μαρκόπουλο Αττικής, όπως και η καταγγελία για την ανεξέλεγκτη οικοδομική δραστηριότητα στον Παρνασσό που έφερε το θέμα στη Βουλή.
Ας επιστρέψουμε όμως στις υποχρεώσεις που έχουν και οι επιχειρήσεις της βιομηχανίας των MEDIA να συμπεριφέρονται και αυτές με υπευθυνότητα απέναντι στο περιβάλλον, στους ανθρώπους και στην κοινότητα μέσα στην οποία λειτουργούν, γιατί φέρουν επιπλέον και το βάρος της τέταρτης εξουσίας, όπως συνήθως τις αποκαλούμε.
Αν ότι είδα στην ιστοσελίδα της Ένωσης Ιδιοκτητών Ημερησίων Εφημερίδων δεν έχει αλλάξει, στο κείμενο του ιστορικού και του σκοπού της ίδρυσής της δεν υπάρχουν οι λέξεις κοινωνία, άνθρωποι, περιβάλλον, ούτε τα παράγωγά τους, λες και οι επιχειρήσεις αυτές λειτουργούν στο κενό.
Σκέφτηκα μήπως ως μέλη διεθνών ενώσεων κάποιες οικειοθελείς δεσμεύσεις τους ίσως να απορρέουν μέσα από τη συμμετοχή τους στους ευρύτερους αυτούς συλλογικούς φορείς. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εκδοτών Εφημερίδων και Περιοδικών διάβασα και τους εννέα αντικειμενικούς σκοπούς της και σημείωσα την ίδια απουσία. Απουσία όμως επιχειρήσεων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης υπάρχει και στον πρώτο οδηγό καλών πρακτικών που έχει εκδώσει το ελληνικό δίκτυο για την εταιρική κοινωνική ευθύνη τον Νοέμβρη του 2005.
Βέβαια, θα ήταν επιπόλαιη και απλοϊκή ερμηνεία να δεχτεί κανείς ότι η τεράστια αυτή βιομηχανία, δηλαδή ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων και τα στελέχη τους εξ ορισμού άτομα ευφυή έχουν απορρίψει δεν υιοθετούν δραστηριότητες αμοιβαίου κέρδους, όπως είναι αυτές της ΕΚΕ, πέραν βέβαια από τις χορηγίες επικοινωνίας που αυτές είναι συχνές, αλλά εξυπηρετούν διπλούς σκοπούς.
Τουλάχιστον, απ’ ότι εγώ έχω αντιληφθεί στον δικό μου εργασιακό χώρο, υπάρχουν όντως συγκεκριμένες δραστηριότητες φροντίδας για το περιβάλλον και κοινωνικής συνεισφοράς που έγιναν σε ανύποπτο χώρο. Όμως ο στόχος μου δεν είναι να παινέψω το σπίτι μου. Η δικιά μου η άποψη είναι ότι εσείς οι αρμόδιοι φορείς που συνδιοργανώνετε σήμερα αυτό εδώ το Συνέδριο ίσως θα πρέπει να προσκαλέσετε και τις επιχειρήσεις των MEDIA να συμμετέχουν ενεργά και να δημοσιεύουν και αυτές ετήσιο κοινωνικό και περιβαλλοντικό απολογισμό, όπως γίνεται σε ορισμένες χώρες του δυτικού κόσμου. Η διεθνής και η ευρωπαϊκή εμπειρία υπάρχει και μπορεί να μας καθοδηγήσει.
Για παράδειγμα, στη Βρετανία γνωρίζουμε ότι οι μεγάλες εφημερίδες, όπως η GAMBIAN, οι FINANCIAL TIMES, δημοσιεύουν ετήσιους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς απολογισμούς, το Διεθνές και Βρετανικό BBC για αυτό το θέμα εμπλέκει 100 στελέχη και μεταξύ των άλλων έχει πετύχει αυτό το ίδιο να μειώσει εκπομπές θερμοκηπίου κατά το 95% της κατανάλωσης ενέργειας και το 95% προέρχεται από εναλλακτικές πηγές.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός TIME WARNER στον πολυσέλιδο απολογισμό εταιρικής κοινωνικής ευθύνης 2006 θέτει για το άμεσο μέλλον επιπλέον στόχους. Δεν τους λέω, γιατί έχουμε φύγει από τον χρόνο.
Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι η υπευθυνότητα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ως προς την ενημέρωση για την προστασία του περιβάλλοντος είναι το βέλτιστο απ’ ότι συνεισφέρουν στο τρίπτυχο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Επίσης, θα έλεγα ότι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν είναι άβατο για να αναζητήσουμε καλές πρακτικές. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η ενεργός κοινωνία, το Δίκτυο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, εμείς οι δημοσιογράφοι, όλοι μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στον ζωτικό χώρο αυτών των επιχειρήσεων και μπορούμε να συμβάλουμε στην προώθηση και στην προβολή των καλών πρακτικών τους. Άλλωστε την καλή φήμη την έχει ανάγκη και το άυλο κεφάλαιο που είναι η ενημέρωση και η πληροφόρηση και αναδύεται μόνο, όταν οι επιχειρήσεις που το διαχειρίζονται δείχνουν τον ανάλογο σεβασμό στο τρίπτυχο, άνθρωποι, κοινωνία, περιβάλλον.
Τελευταίο, αλλά σημαντικό, είναι να υπάρχουν και δημοσιογράφοι διαπιστευμένοι στον τομέα της ΕΚΕ, ώστε να αναπτυχθεί και η ανάλογη εξοικείωση με το θέμα.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστώ θερμά την κυρία Δαμουλιάνου. Πράγματι μερικές από τις ιδέες που είπατε νομίζω ότι μπορεί να σταθούν πάρα πολύ χρήσιμες για τη συνέχεια. Μας ανοίξατε καινούργια παράθυρα και πόρτες για τις καινούργιες ιδέες.
Τελείωσαν οι ομιλητές, οι παρουσιάσεις αυτής της Συνεδρίας. Επομένως, θα πρέπει να ανοίξουμε τώρα τη δυνατότητα στο ακροατήριο για ερωτήσεις, σχόλια, παρεμβάσεις και λοιπά. Είναι η φάση ερωτήσεων και συζήτησης στους ομιλητές που παρουσιάστηκαν τώρα το πρωί.
Χ. ΚΑΡΑΖΟΥΠΗΣ: Καλημέρα σας. Λέγομαι Καραζούπης Χρήστος. Είμαι από την Περιβαλλοντική Ομάδα Αλμυρού εν δράσει. Θα είμαι πολύ σύντομος σε μια ερώτηση και θα αφορά τον κύριο Παπασπυρόπουλο, έχει όμως και γενική υφή.
Θα ήθελα να ρωτήσω το εξής: σε όλα τα Συνέδρια που πηγαίνουμε το επίπεδο είναι ανεβασμένο. Όμως πρέπει να καταφέρουμε κάποτε να είμαστε και πρακτικοί. Εγώ θέλω να πάω τώρα επάνω στον τόπο μου, γιατί θα έχω τρεις ημέρες και να είμαι χρήσιμος επάνω στην κοινωνική, περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. Θέλω να συμβάλω σε αυτό. Πως θα συμβάλω όμως, αν έχω ιδέες και έννοιες ανακατεμένες στο μυαλό μου;
Θα ήθελα λοιπόν να ρωτήσω, παραδείγματος χάρη, τον κύριο Παπασπυρόπουλο, το εξής: πως γίνεται πρακτικά και πως επεμβαίνει, αν μπορεί να επέμβει το Δίκτυο Επιχειρηματικής Ηθικής; Για την επιβολή της Επιχειρηματικής Ηθικής.
Θέλω να μας φέρει ένα παράδειγμα, να δούμε ότι το καταλάβαμε. Γιατί έννοιες, θεωρίες πολλές. Όμως να μας πει ένα παράδειγμα να καταλάβουμε και εμείς, για να το μεταφέρουμε αυτό στον τόπο μας, στη δράση μας, στη δουλειά μας, για να είμαστε και εμείς χρήσιμοι. Αυτό είναι ένα έλλειμμα όλων των Συνεδρίων, όπου και εμείς ετοιμαζόμαστε με εισηγήσεις και μιλάμε, αλλά πρακτικά πρέπει να το δούμε καλύτερα το θέμα.
Θα ήθελα και οι υπόλοιποι εισηγητές ή και οι προηγούμενοι να μπορούσαν να μας κάνουν μια πρακτική ανάλυση των εισηγήσεών τους. Να μην είναι τόσο πολύ επιστημονικοί. Γιατί με λίγη προσπάθεια τα καταλαβαίνουμε βέβαια, αλλά δεν μπορούμε να τα μεταφέρουμε πρακτικά και εκείνοι που μπορούν να μεταφέρουν πρακτικά τέτοια πράγματα είναι η ΜΚΟ, είναι η κοινωνία των πολιτών, είμαστε εμείς. Αυτά ήθελα να πω.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δυστυχώς, ο κύριος Παπασπυρόπουλος δεν είναι εδώ, θα μείνετε αναπάντητος. Αν και νομίζω ότι δεν θέλατε απάντηση ουσιαστική τόσο πολύ, όσο παραδείγματα. Θα υπάρξει η συζήτηση στο τέλος της ημερίδας. Μπορεί να γίνει εκεί.
Κ. ΒΟΛΙΩΤΗΣ: Σε αυτό που έθεσε ο Χρήστος ο Καραζούπης νομίζω πρώτα-πρώτα με τη λήξη του Συνεδρίου θα έχουμε μια απόφαση του Συνεδρίου. Άρα εκεί θα υπάρχουν κάποιες κατευθύνσεις, κάποιες βασικές αρχές και φυσικά υπάρχουν και μέσα στις εισηγήσεις όλες συγκεκριμένες προτάσεις και συγκεκριμένες καταγραφές.
Δεν ξέρω αν αυτό που θα πω είναι σωστό, μια και δεν είναι ο κύριος Παπασπυρόπουλος εδώ, αλλά αυτά όλα τα Δίκτυα έχουν έναν χαρακτήρα χαλαρό. Δεν είναι αρχές να επιβάλλουν κάποια πράγματα. Απλώς βασίζονται στην προτροπή και αν θέλετε και στην δημοσιοποίηση κάποιων πραγμάτων που αφορούν τις εταιρείες και αυτός είναι ένας ρόλος που τις υποχρεώνει τις εταιρείες να έχουν απέναντι στο κοινωνικό σύνολο μία υπευθυνότητα.
Αυτό είχα να πω σαν απάντηση.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Να πω ότι ο χρόνος πιέζει και θα πρέπει να κάνουμε την διακοπή για να αρχίσει η επόμενη συνεδρία που δεν έχει πολύ χρόνο μπροστά της.
ΣΥΝΕΔΡΟΣ: Πράγματι, η ερώτηση ήταν ουσίας. Τι κάνουμε. Καταρχήν η ευθύνη αυτών των επιχειρήσεων είναι εθελοντική. Εμείς σαν καταναλωτές θέλουμε ένα μίνιμουμ πλαίσιο. Όμως όταν βλέπετε κάποια προβλήματα που παρουσιάζουν οι επιχειρήσεις σε σχέση με το περιβάλλον που είναι κυρίως αποτέλεσμα αντιληπτό, το απλό που έχετε να κάνετε είναι να το καταγγείλετε. Δώστε στοιχεία σε εμάς, στις Ενώσεις Καταναλωτών, τουλάχιστον εμείς δραστηριοποιούμαστε ή στις ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον και υπάρχει μια διαδικασία επιβολής κυρώσεων. Δηλαδή η πληροφόρηση και μόνο είναι ένα πρώτο βήμα. Βλέπετε κάποιος να πετά λύματα ή σκουπίδια. Αυτή η πληροφόρηση μπορεί να αξιοποιηθεί.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Άλλη ερώτηση ή παρέμβαση; Παρακαλώ να αναφέρετε το όνομά σας.
Σ. ΛΗΜΝΙΟΣ: Ονομάζομαι Λημνιός Στέλιος, από Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας.
Η ερώτηση είναι η εξής: αν διέπονται από συνολικούς κανόνες μετρήσιμης συμπεριφοράς σε πανευρωπαϊκό τουλάχιστον επίπεδο, οι εταίροι που ονομάζονται εταιρείες σε ότι αφορά τις καταγεγραμμένες πρωτοβουλίες τους στο θέμα της συμμετοχής τους σε αυτό που λέμε Κοινωνική Ευθύνη. Αν δηλαδή η συμπεριφορά τους και οι δείκτες μέτρησης έχουν ένα πανευρωπαϊκό τουλάχιστον γενικό κανόνα ή αλλάζουν από τόπο σε τόπο σε σχέση με την νομοθεσία του τόπου; Για να μην το θέσω παγκόσμια, γιατί υπάρχουν μεγάλες πολυεθνικές.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Η δική μου εντύπωση από ότι άκουσα τους ομιλητές είναι ότι όχι, η απάντηση είναι όχι, αλλά θα παρακαλούσα οι εισηγητές αν είναι εδώ, να πάρουν τον λόγο και να το εξηγήσουν περισσότερο. Εγώ κατάλαβα από τις ομιλίες, που δεν είμαι καθόλου ειδικός στο θέμα, ότι η απάντηση στο ερώτημα που θέσατε, δυστυχώς είναι όχι.
Ι. ΓΕΡΟΚΩΣΤΑ: Ονομάζομαι Ιωάννα Γεροκώστα, είμαι από τον Σύλλογο Φίλων Πηνειού και Παραποτάμιου Πολιτισμού από την Λάρισα.
Καταλαβαίνω ότι ακόμα και αυτό που ονομάζεται Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, έχει ως μία πρακτική και παραδείγματα η εφαρμογή της στην διαδικασία της σύνδεσης του κοινού με διάφορες εταιρείες. Δεν ασχοληθήκαμε καθόλου, που νομίζω ότι υπάρχει, ποια είναι η σύνδεση του κοινού με την Τοπική Αυτοδιοίκηση παραδείγματος χάριν.
Το παράδειγμα της ανακύκλωσης, το οποίο είναι ένα κατεξοχήν παράδειγμα που αφορά τις τοπικές κοινωνίες και τις Τοπικές Αυτοδιοικήσεις συγχρόνως, αλλού πήγε καλά και αλλού δεν πάει καθόλου καλά.
Τι σημαίνει αυτό; Παραδείγματος χάριν στην Λάρισα, παρ’ όλο που έχει προχωρήσει το πρόγραμμα της ανακύκλωσης, ο Δήμος κάνει απλώς μηχανική διαλογή. Παραλείπει δηλαδή εντελώς την πρώτη φάση, που είναι και η διαλογή στην πηγή και πάει κατευθείαν σε αυτά που μπορεί να διαχειριστεί, αναπτύσσοντας – που εκεί μπορεί να παίρνει και πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, δεν ξέρω – μία αγορά σκουπιδιών, αγορά σκουπιδιών κυριολεκτικά μία που έχουμε προχωρημένο και βιολογικό καθαρισμό και ΧΥΤΑ, έχουμε μια καλή διαχείριση, με φαντάζομαι αργότερα όλη την Θεσσαλία.
Έχω λοιπόν να πω στο Υπουργείο και στα όποια Υπουργεία, ότι όπου εφαρμόζονται αυτά τα πράγματα, θα πρέπει να γίνεται ένας συστηματικότερος έλεγχος. Ξέρω ότι οι έλεγχοι στην Ελλάδα χωλαίνουν, αλλά πριν φτάσουμε να δίνουμε πιστοποιητικά σήματα και δεν ξέρω τι άλλο θα προκύψει, για να διαπιστώσουμε κατά πόσο ασχολούνται κάποιες εταιρείες με αυτό το κομμάτι που λέγεται ΕΚΕ ή Περιβαλλοντική, να δούμε όλα αυτά τα ζητήματα με καλύτερο μάτι πια. Μπορούμε να τα δούμε. Όταν τα βλέπει ο κόσμος, μπορούμε να τα δούμε και ως Υπουργεία.
Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ για το ερώτημα, ήταν καίριο. Να απαντήσω στον βαθμό που μπορώ εγώ να καταλάβω και στον βαθμό που απευθυνθήκατε στην Διοίκηση.
Προκειμένου να δοθεί πιστοποιητικό ή οικολογικό σήμα ή οτιδήποτε, υπάρχουν έλεγχοι, τους πληρώνει ο ενδιαφερόμενος και επομένως δεν χρειάζεται το κράτος να επενδύσει σε αυτήν την δουλειά ή η Διοίκηση. Επομένως, υπάρχει ένας έλεγχος και μάλιστα αρκετά σφικτός, ίσως και υπερβολικά σφικτός.
Εκεί που δεν μπορεί να υπάρξει έλεγχος, είναι στο τι κάνει ο Δήμαρχός σας. Ο νόμος έχει αποκεντρώσει την αρμοδιότητα. Το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν μπορεί πια να παρέμβει σε επίπεδο ελεγκτικό, δεν έχει τέτοιο δικαίωμα εκ του νόμου. Το δικαίωμα το έχει ο Δήμαρχός σας και κατ’ επέκταση τον ελέγχει η Νομαρχία και ενδεχόμενα η Περιφέρεια αν κρίνει ότι παραβιάζεται νόμος.
Επομένως, να προσέχετε τι ψηφίζετε. Ο Δήμαρχός σας είναι άρχοντας στον τομέα αυτόν, κατά την έννοια ότι δεν μπορεί να τον ελέγξει κανείς.
Β. ΤΑΚΤΙΚΟΣ: Λέγομαι Βασίλης Τακτικός και είμαι από την Περιβαλλοντική Οργάνωση ΕΡΥΜΑΝΘΟΣ, η οποία τον τελευταίο χρόνο είχε μία πολύ σημαντική επιτυχία στον χώρο της Πελοποννήσου. Απέτρεψε ένα μεγάλο έργο το οποίο θα κατέστρεφε τον ποταμό Ερύμανθο και ενάντια στην γραφειοκρατία την κρατική, της Περιφέρειας και απέδειξε τον μεγάλο ρόλο των μη κυβερνητικών οργανώσεων συνενώνοντας και κάνοντας ένα Δίκτυο που έχει γίνει σύμβουλος οικοανάπτυξης για τους ορεινούς Δήμους, για όλο το ορεινό συγκρότημα Ερυμάνθου και αυτή η επιτυχία έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία του Δικτύου Οικοανάπτυξης Πελοποννήσου.
Λέω αυτά τα λίγα. Πολλοί θα έχετε πάρει και τα e-mail μας. Εμείς στέλνουμε συχνά όλη την εμπειρία της Πελοποννήσου και κείμενα προς όλες τις οργανώσεις που τουλάχιστον έχουμε στο Δίκτυο και λειτουργούμε και σαν επικοινωνιακό δίκτυο.
Θα ήθελα να επικεντρώσω σε δύο-τρία σημεία. Την δυναμική των μη κυβερνητικών οργανώσεων και πως την αξιοποιούμε στην χώρα μας, γιατί πιστεύω ότι δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο ακόμα οι μη κυβερνητικές οργανώσεις να αξιοποιούν έστω τα περιθώρια που δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα στα προγράμματα που είναι για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Δεν υπάρχει καμία αντίδραση ακόμα και στα προγράμματα του Κοινωνικού Ταμείου, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, τα οποία χρησιμοποιούνταν για προγράμματα Stage ή και άλλα, επιδότησης μερικής απασχόλησης του κράτους. Αυτό ήταν και μία παρανομία που γινόταν.
Θέλω να πω ότι υπάρχουν πόροι θεσμοθετημένοι που δεν αξιοποιούνται. Πρέπει να δούμε τις μη κυβερνητικές οργανώσεις από την μεριά του εθελοντισμού, της επιχειρησιακής ικανότητας, της επικοινωνιακής ικανότητας και να δούμε και το ηθικό ζήτημα. Δεν μπορούμε να έχουμε την παραδοσιακή αντίληψη ότι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις πρέπει να περιοριστούν σε αυτό που λέμε εθελοντισμός μόνο και να μην έχουν καμία δυνατότητα επιχειρησιακή, διότι θα σας θυμίσω ότι η εκκλησία, οι θρησκείες, η πολιτική, ξεκίνησαν εθελοντικές, αλλά δεν έμειναν εθελοντικές. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πούμε ότι θα περάσουμε σε κατεξοχήν επαγγελματικές ΜΚΟ, αλλά να μην το αποκλείσουμε ότι όταν θέλεις να έχεις επιχειρησιακή ικανότητα, αποτελεσματικότητα στο περιβάλλον και ιδιαίτερα στους μεγάλους τομείς της ανακύκλωσης, της ενέργειας, του οικοτουρισμού, το περιβάλλον και κατοικία, τα βιολογικά προϊόντα, που είναι τεράστιες ανάγκες για την σύγχρονη οικονομία αλλά και για την ποιότητα ζωής, ότι αυτά τα ζητήματα μπορείς να τα αντιμετωπίσεις χωρίς ημιαπασχόληση και χωρίς οι μη κυβερνητικές οργανώσεις να έχουν μια στοιχειώδη υποδομή και επίσης χωρίς να υπάρχει σε πανελλήνια κλίμακα μία τράπεζα πληροφοριών, ένα think tank και μία επικοινωνιακή ικανότητα τουλάχιστον στις πανελλαδικές οργανώσεις όπως είναι το ΠΑΝΔΟΙΚΟ, που πλέον φαίνεται πολύ μεγάλη η ανάγκη να υπάρχει αυτή η επικοινωνιακή ικανότητα σε καθημερινή βάση, να ενημερώνει και να δίνει και συμβουλευτική, διότι πραγματικά οι μη κυβερνητικές οργανώσεις μπορούν να συμβουλεύσουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε αυτά τα επιμέρους θέματα, έχει αποδειχτεί αυτό. Έχουν την κοινωνική ευαισθησία, έχουν την κοινωνία μαζί, ενεργοποιούν τον εθελοντισμό και εκεί γίνεται μία ζεύξη με την επιχειρησιακή ικανότητα ώστε αυτά να γίνουν προγράμματα, υλοποιήσεις και η κοινωνική οικονομία στην χώρα μας από το 2% που είναι, να φτάσει τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι περίπου 8-10%.
Αυτή είναι μία μέγιστη ανάγκη για την χώρα μας, για την κοινωνία ολόκληρη, για την ανθρωπότητα. Δεν χρειάζεται να αναφερθώ σε επιχειρηματολογία γιατί σήμερα πρέπει να πάμε με πολύ πιο γοργά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση της κοινωνικής οικονομίας και ο μοχλός κίνησης αυτής της διαδικασίας είναι οι μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Άρα, χρειαζόμαστε και πρωτοβάθμιες οργανώσεις ικανές, με επιχειρησιακή ικανότητα, αλλά και ένα πανελλήνιο δίκτυο οικολογικών οργανώσεων, αλλά και άλλα δίκτυα τοπικά και περιφερειακά πολύ ισχυρά, να μπορούν να συμβουλεύουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κυβέρνηση.
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Σας ευχαριστούμε πολύ. Ελπίζω να μην υποθηκεύσαμε την επόμενη συνεδρία. Έχουμε αργήσει, αλλά όχι πάρα πολύ.
Περνάμε σε ένα διάλειμμα που θα παρακαλέσω να είναι 15 λεπτών, ώστε να αρχίσει στις 12.15 η τέταρτη και τελευταία συνεδρία αυτού του Συνεδρίου.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.